W historii motoryzacji pojawiło się wiele samochodów, które wpłynęły na otaczający nas świat. Niektóre z nich swoją nowoczesnością przyćmiewały inne, albo niespotykanym designem wyprzedzały swoje czasy. Były też takie, które niby niczym się nie wyróżniały, nie były ani super nowoczesne, ani piękne, a mimo to wpisały się w historię wielu ludzi i zostaną zapamiętane na lata. Jednym z takich samochodów jest Fiat 126p, powstały w 1972 roku jako samochód „popularny”. Mało jest w Polsce osób, które nie pamiętałyby Malucha, albo nie słyszały o nim od swoich rodziców. Śmiało można powiedzieć, że Fiat 126p zmotoryzował Polskę.
Historia
Fiata 126 zaprezentowano po raz pierwszy w Turynie w październiku 1972 roku. Decyzję o produkcji tego samochodu w Polsce podjęto już rok wcześniej, zanim pojawił się on oficjalnie. 29 października 1971 roku podpisano z Włochami czwartą już umowę dotyczącą produkcji w Polsce samochodu marki Fiat. Stronami umowy były Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego Pol-Mot i Fiat Turyn. Umowa była bardzo korzystna dla Polski, ponieważ znaczną część opłaty licencyjnej zrealizowano poprzez produkcję zespołów napędowych dla produkowanych we Włoszech Fiatów 126.
Samochód ten miał być następcą kultowego modelu Fiat 500, który znacząco przyczynił się do zmotoryzowania włoskiego społeczeństwa. Fiat 126 wykorzystywał układ napędowy, jezdny i kierowniczy z Fiata 500. Malucha zaprezentowano w Polsce po raz pierwszy 9 listopada 1972 roku na Placu Defilad w Warszawie. Prezentacja polskiego wariantu oznaczonego Fiat 126p nastąpiła niespełna miesiąc po prezentacji włoskiego wariantu na Turin Auto Show.
Produkcję polskiej wersji Fiata 126 rozpoczęto w Fabryce Samochodów Małolitrażowych POLMO w Bielsku Białej, a później również w fabryce w Tychach. Zakłady te były jednymi z dwóch zajmujących się produkcją samochodów w Polsce w latach PRL obok Fabryki Samochodów Osobowych w Żeraniu. Odznaczały się one nowoczesnością i dużymi możliwościami produkcyjnymi jak na swoje czasy.
Oficjalna produkcja rozpoczęła się w Bielsku-Białej 6 czerwca 1973 roku, a w Tychach we wrześniu 1975 roku. Pierwsze egzemplarze powstawały jeszcze z części produkowanych we Włoszech. Oficjalnie, ze względów propagandowych datę rozpoczęcia produkcji ustalono na 22 lipca 1973 roku. Pierwsza seria wyprodukowana w Polsce liczyła 200 sztuk i trafiła do ograniczonej sprzedaży pod koniec lipca.
W porównaniu do Fiata 500, nowych samochód odznaczał się nowocześniejszym wyglądem oraz licznymi zmianami technicznymi. Poprawiono silnik, zwiększając jego pojemność do 593 cm3, moment obrotowy również wzrósł, wprowadzono lepszy układ hamulcowy oraz przeniesiono zbiornik paliwa do tyłu samochodu. Mimo tych ulepszeń Fiat 126p nie prezentował jednak zbyt dużego wzrostu możliwości w porównaniu do swojego poprzednika.
Produkcja
Początkowo cała produkcja odbywała się w zakładach w Bielsku Białej, jednakże bardzo szybko fabryka w Tychach zwiększyła swoje możliwości i docelowo stała się zakładem finalnym natomiast zakłady w Bielsku Białej dostarczały podzespoły do produkcji. Koszt inwestycji związanej z budową Fabryki Samochodów Małolitrażowych oszacowano na 22 miliardy złotych. Jak na czasy komunizmu była to olbrzymia suma.
Ilość wyprodukowanych samochodów szybko rosła, jednak było to cały czas za mało, aby zaspokoić zapotrzebowanie społeczeństwa. Warto również zwrócić uwagę na to, że pewna część produkcji była przeznaczona na eksport. Samochody te eksportowano nie tylko do państw bloku wschodniego. Sporo z nich trafiło również do Ameryki Środkowej i Południowej.
Produkcja samochodów Fiat 126p w Polsce w latach 1973-2000
| Rok produkcji | Produkcja |
| 1973 | 1 500 |
| 1974 | 10 007 |
| 1975 | 31 527 |
| 1976 | 81 629 |
| 1977 | 145 014 |
| 1978 | 186 636 |
| 1979 | 205 064 |
| 1980 | 214 432 |
| 1981 | 149 497 |
| 1982 | 156 382 |
| 1983 | 185 548 |
| 1984 | 195 025 |
| 1985 | 196 989 |
| 1986 | 200 640 |
| 1987 | 180 310 |
| 1988 | 146 029 |
| 1989 | 149 760 |
| 1990 | 154 077 |
| 1991 | 117 507 |
| 1992 | 61 135 |
| 1993 | 69 549 |
| 1994 | 49 899 |
| 1995 | 54 947 |
| 1996 | 60 418 |
| 1997 | 47 392 |
| 1998 | 36 556 |
| 1999 | 28 444 |
| 2000 | 12 400 |
| Łącznie | 3 128 313 |
Według innych źródeł w Polsce powstało łącznie 3 318 674 egzemplarze Fiatów 126p.
Łącznie wyprodukowano 4 671 586 Fiatów 126 i 126p. Jak łatwo zauważyć, znaczna cześć produkcji pochodzi z Polski. W ramach spłaty zobowiązań licencyjnych, z Polski do Włoch miało trafić około 820 000 zespołów napędowych i 50 000 kompletnych samochodów. Eksport podzespołów trwał do maja 1979 roku. Również w tym roku podpisano porozumienie między Przedsiębiorstwem Handlu Zagranicznego POL-MOT a koncernem FIAT, które wiązało się z zakończeniem produkcji tego samochodu we Włoszech i przeniesieniem jej do Polski.
Łącznie wyeksportowano z Polski 897 316 Fiatów 126p. Głównymi odbiorcami Włochy, Jugosławia, RFN, Węgry, Francja oraz Kuba. Ponadto dostarczano je również do Chin, Wielkiej Brytanii, Czechosłowacji, Belgii, Bułgarii, Szwajcarii, Grecji, Austrii Danii, Chile, Nowej Zelandii, Australii, Egiptu oraz na Cypr. Niewielka partia około 2000 Fiatów 126p z Polski została zmodyfikowana w Austrii, poprzez zamontowanie mocniejszego silnika oraz ogrzewania postojowego.
Konstrukcja
Fiat 126p był małym, dwudrzwiowym samochodem typu fastback. Często określano go jako samochód turystyczny. Silnik znajdował się z tyłu, a z przodu znajdowała się przestrzeń ładunkowa. Miał napęd na tylną oś. Jego pierwsza wersja miała silnik o mocy 594 cm3, który później zmodyfikowano, dzięki czemu pojemność wzrosła do 652 cm3.
Ostatnia produkowana wersja wyposażona była w silnik o pojemności 703 cm3. Moc silnika wynosiła około 23-24 KM. Samochodem mogły się poruszać maksymalnie 4 osoby. Nie było to jednak zbyt komfortowe, ponieważ tylna kanapa była bardzo mała. Początkowo samochód nie miał lusterek bocznych.
