Amerykańskie krążowniki przeciwlotnicze typu Worcester

Zbudowane po zakończeniu II wojny światowej lekkie krążownik USS Worcester (CL-144) i USS Roanoke (CL-145) powstały na bazie doświadczeń zdobytych przez US Navy podczas walk na Pacyfiku. Okręty miały zapewniać wsparcie, zwłaszcza przeciwlotnicze dla grup lotniskowców. W praktyce okazało się, że jednostki te była mniej skuteczna nawet od starszych krążowników.

Geneza

Na początku II wojny światowej głównym zadaniem krążowników było prowadzenie działań rozpoznawczych, eskortowych oraz zwalczanie mniejszych jednostek pływających i krążowników przeciwnika. Szybko jednak okazało się, że krążowniki idealnie nadawały się do roli okrętów przeciwlotniczych, wspierających ogniem swojej artylerii zespoły bojowe składające się z znacznie większych okrętów – lotniskowców i pancerników oraz ciężkich krążowników.

Już w 1936 roku, rozpoczęto w USA prace nad nowymi lekkimi krążownikami uzbrojonymi w nowe armaty kalibru 152 mm, przystosowane do zwalczania zarówno celów pływających jak i prowadzenia ognia przeciwlotniczego. Efektem prac było powstanie kilku serii okrętów, z których najważniejszymi były krążowniki typu Cleveland.

Równocześnie z pracami nad tymi okrętami pojawił się pomysł budowy kolejnych krążowników tego rodzaju, ale wyposażonych w nowe, dwudziałowe wieże, jeszcze bardziej przystosowane do zwalczania celów powietrznych. Prace nad projektem tych okrętów trwały praktycznie do końca wojny, a powodem opóźnień były zbierane doświadczenia z wykorzystania różnych okrętów w działaniach przeciwlotniczych.

Ostatecznie do prac nad nowymi lekkimi krążownikami przeciwlotniczymi przystąpiono na początku 1945 roku, czyli w końcowym etapie wojny. Z planowanej serii 10 jednostek rozpoczęto budowę tylko 4, a  12 sierpnia 1945 roku zamówienie zmniejszono do dwóch okrętów, które zbudowano już po zakończeniu wojny. Jednostki te otrzymały nazwy USS Worcester i USS Roanoke.

Krążowniki przeciwlotnicze typu Worcester

Stępkę pod pierwszy z okrętów – USS Worcester, położono 29 stycznia 1945 roku, wodowanie miało miejsce 4 lutego 1947 roku, a do służby okręt wszedł 26 czerwca 1948 roku. Prace nad drugim okrętem – USS Roanoke rozpoczęto 15 maja 1945 roku, wodowanie miało miejsce 16 czerwca 1947 roku, a do służby okręt wszedł 4 kwietnia 1949 roku.

Okręty miały 207 m długości i wyporność 17 900 ton. Napęd stanowiły cztery turbiny parowe Westinghouse o mocy 120 000 KM, zapewniające prędkość 32,8 węzła oraz zasięg 15 000 przy prędkości 15 węzłów. Uzbrojenie okrętów składało się z dwunastu armat Mk 16 kalibru 152 mm umieszczonych w sześciu dwudziałowych wieżach. Szybkostrzelność teoretyczna wynosiła 12 strzałów na minutę, jednak odpowiednie kąty ostrzału uzyskano kosztem znacznego wzrostu masy wież, zwłaszcza względem trzydziałowych wież z krążowników typu Cleveland.

Dodatkowe uzbrojenie okrętów stanowiły 24 działa Mk 22 kalibru 76 mm (11xII i 2xI), oraz działka kalibru 20 mm, które jednak szybko zdemontowano z porodu małej skuteczności. Opancerzenie okrętów miało grubość 152 mm w pasie burtowym, wieże chronił pancerz o grubości do 165 mm z przodu, a barbety i stanowisko dowodzenia chronione było pancerzem o grubości do 127 mm. Załoga okrętu liczyła70 oficerów i 1286 marynarzy w czasie pokoju i mogła być zwiększona do około 1700 oficerów i  marynarzy w trakcie wojny. Krążowniki otrzymały również stanowiska dla 1-2 helikopterów.

Kariera obu okrętów nie była jednak zbyt udana, ponieważ szybko okazało się, że zastosowana konfiguracja działa znacząco zwiększała wagę okrętów, nie przynosząc żadnych korzyści, zwłaszcza wobec innych krążowników przeciwlotniczych wprowadzonych do służby w US Navy po wojnie, a uzbrojonych w działa kalibru 127 mm.

Oba krążowniki wykorzystywano więc początkowo do rejsów szkoleniowych, m.in. na Morzu Śródziemnym. Po rozpoczęciu walk w Korei, okręty skierowano przez Kanał Sueski w rejon półwyspu Koreańskiego, gdzie wspierały ogniem swych dział oddziały walczące na lądzie, a także zapewniały wsparcie przeciwlotnicze grupie lotniskowców Task Force 77 (USS Philippine Sea i USS Valley Forge).

W trakcie działań bojowych wyszły na jaw wady okrętu, głównie systemów celowniczych, które nie najlepiej radziły sobie z prowadzeniem ognia do celów lądowych. Po zakończeniu misji okręty wróciły do USA (w praktyce odbywając rejs dookoła świata), a następnie wróciły dna Morze Śródziemne. W 1956 roku jednostki przeniesiono w skład Floty Pacyfiku i skierowano w rejon Japonii.

Ze względu na małą przydatność i nadmiar okrętów wojennych, krążowniki wycofano z służby w 1958 roku, przenosząc je do rezerwy, w której pozostały do 1970 roku, po czym w 1972 roku podjęto decyzję o ich złomowaniu. Tak zakończyła się historia okrętów, które miały być rewolucją, a okazały się zapomnianymi i nieprzydatnymi okrętami wojennymi.