Japońskie żaglowce szkolne Nippon Maru i Kaiwo Maru

Ze względu na swoje położenie geograficzne, Japonia musi utrzymywać potężną flotę handlową, która dostarcza do kraju niezbędne surowce oraz towary. Aby utrzymać tak dużą liczbę statków potrzebne są liczne jednostki szkolne. Wśród nich znajdują się m.in. dwa żaglowce Nippon Maru i Kaiwo Maru. Co ciekawe, nazwy te noszą zarówno dwa żaglowce z 1930 roku, zachowane obecnie jako statki-muzea jak i dwie zupełnie nowe jednostki, które są obecnie eksploatowane.

Nippon Maru i Kaiwo Maru z 1930 roku

Pod koniec lat 20. Morski Instytut Szkoleniowy pod jurysdykcją Ministerstwa Edukacji zamówił w stoczni Kawasaki w Kobe dwa nowe żaglowce szkolne dla marynarki handlowej. Statki miały 97 m długości i wyporność 4343 ton. Były to czteromasztowe barki, wyposażone ponadto w dwa silniki diesla o mocy 600 KM napędzające dwie śruby i zapewniające zasilanie. Załoga liczyła 27 oficerów, 48 marynarzy i 120 kadetów.

Nippon Maru i Kaiwo Maru zostały zwodowane 27 stycznia 1930 roku i pod koniec roku weszły do regularnej służby jako jednostki treningowe dla marynarzy służących w flocie handlowej. Spokojna kariera jednostek została przerwana w 1943 roku, kiedy usunięto z nich ożaglowanie i zaczęto wykorzystywać jako jednostki pomocnicze. Wraz z pogarszającą się sytuacją na froncie, pod koniec wojny używano ich do transportu zaopatrzenia na Morzu Wewnętrznym.

Po zakończeniu wojny oba statki wykorzystywano do transportu żołnierzy i cywilów wracających do Japonii. Na pokładzie Nippon Maru w 29 rejsach, które miały miejsce w okresie między grudniem 1945 roku a wrześniem 1949 roku przewieziono 25 423 osoby. Przez kolejne lata obie jednostki wykorzystywano w charakterze statków transportowych i szkolnych, cały czas bez ożaglowania.

Dopiero w 1952 roku przywrócono maszty i ożaglowanie na Nippon Maru, a w 1955 roku na Kaiwo Maru. Od tego czasu oba statki służyły ponownie w swojej pierwotnej roli jednostek szkolnych. Ze względu na ich wiek, na początku lat 80. zaczęto myśleć o zastąpieniu ich przez nowsze żaglowce szkolne.

Pierwszy ze służby został wycofany Nippon Maru, 16 września 1984 roku. Wysłużony statek w toku swojej długiej kariery przepłynął dystans 988 tys. mil morskich (około 1,83 mln km), a na jego pokładzie przeszkolono 11 500 marynarzy. Liczby te nie dotyczą jednak okresu wojennego. Po wycofaniu, żaglowiec wyremontowano i zacumowano na stałe w Jokohamie w specjalnym basenie, gdzie udostępniono go do zwiedzania jako statek-muzeum.  W 2017 roku uznano go za obiekt dziedzictwa kultury.

Kaiwo Maru został wycofany z eksploatacji 31 marca 1989 roku. Po wyremontowaniu zacumowano go na stałe w specjalnym basenie w Imizu. Co ciekawe, co jakiś czas załoga statku rozwija żagle, dzięki czemu jednostka prezentuje się bardzo okazale, chociaż nigdy nie wyjdzie w morze.

Współczesne Nippon Maru i Kaiwo Maru

W celu zastąpienia wysłużonych żaglowców z 1930 roku, na początku lat 80. opracowano projekt dwóch nowych żaglowców. Budowę zlecono stoczni Sumitomo Heavy Industries z Uraga. Nowe jednostki zaprojektowano jako czteromasztowe barki o długości 110 m i tonażu 2556 GT. Ich napęd stanowią dodatkowo dwa silniki diesla o mocy 1500 KM każdy, zapewniające prędkość maksymalną 13 węzłów i zasięg 9800 mil morskich (18 100 km). Załogę stanowi 70 oficerów i marynarzy oraz 129 kadetów.

Pierwszą zbudowaną jednostką był Nippon Maru. Stępkę pod niego położono 26 września 1983 roku, a wodowanie miało miejsce 15 lutego 1984 roku. Do służby statek wszedł 16 września 1984 roku i cały  czas pozostaje w regularnej służbie jako jednostka szkolna. Jej kariera nie obfitowała do tej pory w ciekawsze wydarzenia bądź incydenty.

Drugim zbudowanym statkiem był Kaiwo Maru. Stępkę pod niego położono 8 lipca 1988 roku, wodowanie miało miejsce 7 marca 1989 roku, a do służby statek wszedł 12 września 1989 roku. Do 2004 roku kariera jednostki była spokojna i nie obfitowała w ciekawsze wydarzenia. Sytuacja zmieniła się 20 października 2004 roku, kiedy żaglowiec cumował w pobliżu portu Fushiki w Zatoce Tayoma. Tego dnia rejon ten nawiedził tajfun Tokage. Silny wiatr był na tyle niebezpieczny, że kapitan statku podjął decyzję o podniesieniu kotwicy i wyrzuceniu jednostki na brzeg w pobliżu falochronu portowego.

Wszystkie 167 osób na pokładzie ewakuowano za pomocą lin zaczepionych o falochron. Była to trudna operacja, która zakończyła się uratowaniem wszystkich członków załogi, z których 30 odniosło większe bądź mniejsze obrażania. Uszkodzony Kaiwo Maru został po miesiącu podniesiony przez specjalny dźwig morski, a następnie przeholowany do stoczni w Uraga, gdzie rozpoczęto remont. Prace zakończono w styczniu 2006 roku.

Kolejnym istotnym wydarzeniem w karierze żaglowca był udział w operacji niwelowania skutków trzęsienia ziemi, które nawiedziło Japonię 11 marca 2011 roku. Kaiwo Maru płynął wówczas do Honolulu na Hawajach, ale został cofnięty i wysłany w pobliże Fukushimy. Przez pewien czas wykorzystywano go tam jako jednostkę mieszkalną dla pracowników odpowiedzialnych za zabezpieczenie Elektrowni Jądrowej Fukushima Daiichi. Obecnie żaglowiec pozostaje w normalnej eksploatacji.

Podsumowanie

Żaglowce Nippon Maru i Kaiwo Maru, zarówno te z 1930 roku jak i te z lat 80. nie są ani największymi, ani najbardziej nietypowymi żaglowcami jakie zbudowano. Wyróżnia je jednak długa kariera i fakt, że zachowano oba stare żaglowce z 1930 roku. Jednostki utrzymywane są w bardzo dobrym stanie, chociaż nie wrócą nigdy do rejsów w żadnej formie.

Źródło zdjęć: Depositphotos.com