Irlandzki samochód pancerny Leyland Armoured Car

Wraz z rozpoczęciem w latach 30. procesu uniezależniania się od Wielkiej Brytanii, Irlandzka armia zaczęła rozwijać swój potencjał bojowych w oparciu budowane lokalnie i importowane lekkie pojazdy pancerne. W latach 1934-1940 zbudowano m.in. 4 wozy pancerne Leyland Armoured Car, które eksploatowano aż do lat 80.

Geneza

W wyniku irlandzkiej wojny o niepodległość zakończonej ostatecznie w 1923 roku, państwo to zaczęło uzyskiwać niezależność od swojego silnego sąsiada, czyli Wielkiej Brytanii. Młode państwo musiało jednak stanąć przed wyzwaniem zbudowania własnych sił zbrojnych, które dysponowałyby potencjałem wystarczającym do ewentualnej obrony kraju oraz do utrzymywania porządku, ponieważ Irlandią cały czas targały wewnętrzne niepokoje.

Głównym priorytetem przy tworzeniu armii było utrzymanie jej w formie sił policyjno-wojskowych, dysponujących lekkim wyposażeniem. W związku z tym podstawowym „ciężkim” sprzętem sił zbrojnych były stare samochody pancerne Peerless (7 egzemplarzy) i Lancia (111 pojazdów, które w praktyce były ciężarówkami obłożonymi płytami pancernymi) oraz dostarczony w 1929 roku jeden czołg Vickers Mk. D, będący rozwinięciem brytyjskiego czołgu Vickers Medium Mark II.

Leyland Armoured Car

W pierwszej połowie lat 30. irlandzcy wojskowi zdali sobie sprawę z potrzeby zastąpienia przestarzałych samochodów pancernych typu Peerless i Lancia nową konstrukcją. W związku z tym w 1934 roku kupiono jedną ciężarówkę 6×4 Leyland Terrier, którą przebudowano na samochód pancerny.

Nadwozie wykonano z płyt pancernych pochodzących z rozebranego samochodu pancernego Peerless. Zachowano również jego dwie wieże. Testy przeprowadzone w 1935 roku wykazały, że taki układ uzbrojenia nie jest korzystny, w związku z czym zaczęto szukać lepszego rozwiązania. W 1936 roku podjęto decyzję o przebudowaniu pojazdu i zastąpieniu dwóch wież jedną, taką samą jak w szwedzkich czołgach lekkich Landsverk L60 (dwa takie czołgi Irlandczycy zakupili w 1935 roku).

Wóz otrzymał nazwę Leyland Armoured Car, a prace zakończono w 1939 roku. Pojazd miał 6,13 m długości i ważył 8 ton. Napęd stanowił sześciocylindrowy silnik benzynowy z ciężarówki Leyland Terrier o mocy 33 KM, a uzbrojenie składało się z działka Madsen kalibru 20 mm oraz karabinu maszynowego Madsen kalibru 7,7 mm.

W trakcie przebudowy pierwszego pojazdu, podjęto decyzję o zakupie 3 kolejnych podwozi, które również przebudowano na samochody pancerne. Równocześnie w celu zwiększenia potencjały sił zbrojnych w Szwecji zamówiono 8 samochodów pancernych Landsverk L180.

Irlandia zachowała podczas II wojny światowej niepodległość, w związku z tym siły zbrojne nie wzięły oficjalnie udziału w walkach (jednak kilka tysięcy żołnierzy zdezerterowało i zaciągnęło się do brytyjskiej armii). W związku z tym służba Leylandów była bardzo spokojna. W 1958 roku podjęto decyzję o ich częściowym przezbrojeniu, zastępując karabin maszynowy Madsena amerykańskim Browningiem kalibru 7,62 mm i dodając drugi karabin obok kierowcy. W ramach modernizacji zmieniono również silnik, montując ośmiocylindrowy silnik Forda o mocy 80 KM, który pozwolił na zwiększenie prędkości do 72 km/h.

W 1972 roku rozpoczęto proces wycofywania starych samochodów pancernych, które zastąpiono pojazdami typu Panhard AML. Zarówno Leylandy jak i L180 przeniesiono do jednostek rezerwowych, w których pozostały do lat 80.. W międzyczasie jeden Leyland został zezłomowany, a w późniejszym okresie jeden przekazano do muzeum w Bovington.

Podsumowanie

Samochody pancerne Leyland AC pod względem technicznym były raczej mało dopracowanymi konstrukcjami. Podwozie pochodzące z ciężarówki nie nadawało się do jazdy w terenie, przez co pojazdy te mogły operować w oparciu o infrastrukturę drogową. Uzbrojenie było wystarczające do zadań policyjnych i wsparcia piechoty, ale w przypadku konfliktu zbrojnego byłoby niewystarczające do prowadzenia działań, np. przeciwko lekkim czołgom.

Można śmiało powiedzieć, że pojazdy te były jednak dokładnie tym czego Irlandczycy potrzebowali – lekkie, tanie w produkcji i odpowiednio uzbrojone pojazdy pancerne do zadań policyjnych, które nigdy nie miały być wykorzystane bojowo.