Handley Page Heyford – ostatni brytyjski dwupłatowy bombowiec strategiczny

W okresie międzywojennym brytyjskie lotnictwo wojskowe nie rozwijało się tak intensywnie jak w innych krajach. Dobrym tego przykładem był wprowadzony do uzbrojenia w 1934 roku ciężki bombowiec Handley Page Heyford. Był to ostatni dwupłatowy bombowiec strategiczny służący w RAF.

Pod koniec lat 20. brytyjskie Ministerstwo Lotnictwa przygotowało specyfikację B.19/27, dotyczącą nowego, ciężkiego, nocnego bombowca, który miał zastąpić maszyny typu Vickers Virginia. W odpowiedzi do ministerstwa spłynęły liczne projekty maszyn od różnych firm, ale do dalszych prac wybrano projekt Handley Page HP.38.

Prace nad maszyną prowadził główny projektant w zakładach Handley Page, G. R. Volkert. Prototyp po raz pierwszy wzbił się w powietrze 12 czerwca 1930 roku. Maszyna miała oryginalną konstrukcję, ponieważ zastosowano układ dwupłatowy, w którym kadłub podwieszony był pod górny płat oraz stałe podwozie. Pod względem użytych materiałów, konstrukcja maszyny również była nietypowa, ponieważ skrzydła wykonano z metalu, ale pokryto je płótnem. Kadłub w przedniej części kryty był aluminium, a w części ogonowej również płótnem.

Czteroosobowa załoga składająca się pilota, bombardiera/nawigatora/przedniego strzelca, radiooperatora i górnego strzelca dysponowała otwartymi stanowiskami (za wyjątkiem radiooperatora). Napęd samolotu stanowiły dwunastocylindrowe silniki Rolls-Royce Kestrel w kilku wersjach, w zależności od serii produkcyjnej. Wykorzystywano silniki Kestrel III o mocy 575 KM< Kestrel IV o mocy 640 KM i Kestrel VI o mocy 695 KM. Zapewniały one prędkość maksymalną około 230 km/h oraz zasięg 1481 km.

Maszyna miała 17,7 m długości i 22,9 m rozpiętości skrzydeł, oraz wagę 7680 kg. Uzbrojenie obronne składało się z trzech karabinów maszynowych Lewis kalibru 7,7 mm umieszczonych na stanowiskach na nosie, grzbiecie i w koszu pod kadłubem. Ładunek bomb wynosił 1134 kg.

Po serii prób maszyna została przyjęta do służby jako Handley Page Heyford. Łącznie w latach 1934-1936 zbudowano 125 maszyn w czterech wersjach różniących się szczegółami konstrukcji oraz napędem (w tym jeden prototyp). Pierwsza, oznaczona jako Heyford I powstała w 15 egzemplarzach, Heyford IA w 23 egzemplarzach, Heyford II w 16 egzemplarzach i Heyford III w 70 egzemplarzach.

Chociaż początkowo Heyford został oceniony pozytywnie, w momencie wejścia do służby w 1934 roku był już całkowicie przestarzały. W związku z tym jego kariera była wyjątkowo krótka, ponieważ już w 1937 roku zaczęto je zastępować znacznie lepszymi maszynami typu Armstrong Whitworth Whitley i Vickers Wellesley. Proces ten zakończył się w lipcu 1939 roku. Tym samym Handley Page Heyford stał się ostatnim dwupłatowym ciężkim bombowcem RAF. Dwie maszyny pozostawiono w eksploatacji w roli holowników szybowców. Ponadto dwie maszyny wykorzystywano do testów radaru oraz systemu tankowania w powietrzu. Wycofano je ostatecznie w 1941 roku, a według niektórych źródeł część egzemplarzy zmagazynowano i przechowywano do 1944 roku. Do naszych czasów nie przetrwał żaden egzemplarz Handley Page Heyford.