Grumman AF Guardian – pierwszy pokładowy samolot ZOP US Navy

Podczas II wojny światowej do zwalczania okrętów podwodnych wykorzystywano różne samoloty wyposażone w bomby głębinowe. Dopiero oblatany w 1945 roku i wprowadzony do służby w 1950 roku Grumman AF Guardian był pierwszym pokładowym samolotem ZOP (zwalczania okrętów podwodnych) w służbie US Navy.

Historia samolotu rozpoczęła się w 1944 roku wraz z przerwaniem prac nad samolotem Grumman XTB2F. Opracowano wówczas nowy samolot hybrydowy (z napędem w postaci silnika tłokowego i odrzutowego), który miał pełnić rolę bombowca torpedowego. Maszyna otrzymała oznaczenie Grumman XTB3F-1. Napęd miały stanowić silnik Pratt & Whitney Double Wasp w nosie i turboodrzutowy silnik Westinghouse 19XB.

Już na końcowym etapie prac projektowych wyszło na jaw, że wykorzystanie do napędu dwóch różnych silników nie jest dobrym rozwiązaniem. W związku z tym podjęto decyzję o usunięciu silnika turboodrzutowego (jednym z dodatkowych problemów były opóźnienia w pracach nad właściwym silnikiem. Ostatecznie prototyp pozbawiony silnika odrzutowego wzbił się w powietrze 19 grudnia 1945 rok.

Krótko po oblocie, US Navy podjęła decyzję o zmienia przeznaczenia samolotu z bombowca torpedowego na samolot zwalczania okrętów podwodnych. Szybko okazało się, że dostępne wyposażenie potrzebne dla takiego samolotu zajmuje za dużo miejsca, aby zmieścić je w jednym samolocie. Aby rozwiązać ten problem, zaproponowano opracowanie dwóch różnych samolotów – jednego przenoszącego uzbrojenie i podstawowe wyposażenie elektroniczne, oraz drugiego pozbawionego uzbrojenia, ale za to przenoszącego pełne wyposażenie elektroniczne.

Pierwszy samolot określano jako guppy, a drugi jako scrapper. Różniły się od siebie załogą – samolot przeznaczony do poszukiwania okrętów podwodnych posiadał dodatkowych dwóch członków załogi oraz umieszczoną pod kadłubem stację radaru AN/APS-20, system ECM składający się z odbiornika AN/APR-98 i systemu namierzania AN/AP-70. Samolot w wersji bojowej posiadał natomiast uzbrojenie w postaci działek kalibru 20 mm oraz mógł przenosić 6 rakiet kalibru 127 mm lub do 1814 kg bomb, torped lub bomb głębinowych.

Niezależnie od wersji, samoloty miały 13,2 m długości i 18,5 m rozpiętości skrzydeł, a maksymalna masa startowa wynosiła 10 270 kg. Napęd stanowił silnik Pratt & Whitney R-2800-48W Double Wasp o mocy 2400 KM, zapewniający prędkość maksymalną 510 km/h i zasięg do 2415 km.

Oficjalnie samoloty w wersji bojowej weszły do eksploatacji 27 września 1950 roku. Nadano im oznaczenie Grumman AF-2S Guardian. Zbudowano 193 samoloty w tej wersji. W 1952 roku wprowadzono do eksploatacji samoloty w wersji z wyposażeniem elektronicznym, oznaczone jako AF-2W. Powstały 153 samoloty w tej odmianie. Zbudowano ponadto 40 maszyn w wersji AF-3S, które posiadały uzbrojenie i lepsze wyposażenie elektroniczne niż typowo bojowe maszyny.

W związku z podziałem wyposażenia na dwa samoloty, musiały one operować w parach dla pełnej skuteczności – chociaż samolot w wersji bojowej posiadał wystarczające wyposażenie elektroniczne aby samemu zwalczać okręty podwodne w pewnym zakresie.

W toku eksploatacji na jaw wyszły liczne wady samolotu AF-2, w szczególności słabe osiągi, trudne sterowanie i i ogólnie trudność w pilotażu, czego efektem było wiele katastrof i wypadków. W związku z tym, chociaż w marcu 1953 roku dostarczono ostatni egzemplarz seryjny Guardiana, już 31 sierpnia 1955 roku wszystkie AF-2 wycofano ze służby, przenosząc część z nich do rezerwy. Pozostałe wróciły do służby, ale już jako cywilne samoloty gaśnicze. W tej roli używano ich do 1978 roku głównie w Chico w Kalifornii. Do naszych czasów przetrwały na pewno 3 samoloty.

Grumman AF Guardian zapisał się w historii jako pierwszy pokładowy samolot zwalczania okrętów podwodnych wykorzystywany przez US Navy. Był oto też  jeden z największych jednosilnikowych samolotów pokładowych w służbie US Navy.