SmartAge.pl
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn
    Trending
    • Muzyka pop na winylach. Te albumy musisz mieć!
    • Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain
    • Kuna – najstarszy pływający lodołamacz rzeczny na świecie
    • Pancerniki typu Iowa
    • Genex Tower – Zachodnia Brama Belgradu
    • Wschodnia Brama Belgradu
    • Normandie – najsłynniejszy francuski transatlantyk
    • Potez-CAMS 161 – niedokończony olbrzym
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    SmartAge.pl
    • Technika
      1. Militaria
      2. Lotnictwo
      3. Motoryzacja
      4. Kosmos
      5. Statki i okręty
      6. Kolej
      7. Transport
      Featured
      29 stycznia 20230

      Pancerniki typu Iowa

      Recent
      31 stycznia 2023

      Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain

      30 stycznia 2023

      Kuna – najstarszy pływający lodołamacz rzeczny na świecie

      29 stycznia 2023

      Pancerniki typu Iowa

    • Historia
      1. Katastrofy
      2. Polityka
      3. Terroryzm
      4. Sylwetki
      Featured
      29 stycznia 20230

      Pancerniki typu Iowa

      Recent
      31 stycznia 2023

      Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain

      30 stycznia 2023

      Kuna – najstarszy pływający lodołamacz rzeczny na świecie

      29 stycznia 2023

      Pancerniki typu Iowa

    • Technologia
      1. Internet i komputery
      2. Fotografia
      3. Gadgety
      4. Nauka
      5. Drony
      6. Gry komputerowe
      Featured
      1 marca 20222

      Sea Shadow – eksperymentalny okręt w technologii stealth

      Recent
      1 stycznia 2023

      Muzeum Techniki im. Nikola Tesli w Zagrzebiu

      12 grudnia 2022

      Jak zrobić ładną stronę internetową?

      3 grudnia 2022

      Licznik Geigera – na czym polega fenomen tego urządzenia?

    • Lifestyle
      1. Podróże
      2. Miejsca
      3. Sport
      4. Rozrywka
      5. Kultura
      6. Zabawki
      7. Zdrowie
      8. Jedzenie
      Featured
      6 maja 20210

      Ubrania do zadań specjalnych – Helikon-Tex Woodland i Tiger Stripe

      Recent
      1 lutego 2023

      Muzyka pop na winylach. Te albumy musisz mieć!

      14 stycznia 2023

      Piłkarska zapowiedź weekendu – typy na Serie A!

      24 grudnia 2022

      5 zwyczajów i symboli wigilijnych

    • Biznes
      1. Historia znanych marek
      2. Media
      3. Przemysł
      4. Reklama
      Featured
      30 grudnia 20190

      Złomowanie statków w XXI wieku

      Recent
      29 grudnia 2022

      Osuszacz powietrza – kiedy warto skorzystać z niego na budowie?

      2 listopada 2022

      Co to jest i jak działa elektroniczny obieg dokumentów?

      30 października 2022

      Cesja umowy leasingu – na czym polega? Kiedy można z niej skorzystać?

    • Recenzje
      1. Gry komputerowe
      2. Filmy
      3. Książki
      4. Sprzęt
      Featured
      9.0
      1 października 20160

      Żywioł. Deepwater Horizon – recenzja

      Recent
      19 października 2022

      Plakat – najlepszy pomysł na aranżację Twojego wnętrza

      21 sierpnia 2022

      Fotoksiążka Saal Professional Line – recenzja

      7.0
      3 czerwca 2022

      Crime Scene Game – Helsinki 2012 – recenzja

    • Redakcja
      • O nas
      • Reklama
    • Kontakt
    SmartAge.pl
    You are at:Strona główna » Fokker D.XXI – niepozorny holenderski myśliwiec
    Fokker D.XXI - niepozorny holenderski myśliwiec
    Fokker D.XXI - niepozorny holenderski myśliwiec
    Artykuły

    Fokker D.XXI – niepozorny holenderski myśliwiec

    Michał BanachBy Michał Banach24 lipca 2017Updated:16 sierpnia 201922 komentarze7 Mins Read
    Oblatany w 1936 roku holenderski myśliwiec Fokker D.XXI był maszyną przejściową, która miała być wykorzystywana tylko do czasu wprowadzenia do uzbrojenia lepszych maszyn. Samoloty te stały się jednak najważniejszymi myśliwcami wykorzystywanymi przez holenderskie oraz fińskie siły powietrzne podczas II wojny światowej.

    Geneza

    W maju 1934 roku Lotnictwo Indii Holenderskich złożyło w zakładach Fokkera zamówienie na nowy samolot myśliwski, który zastąpiłby dotychczas używane maszyny typu Curtiss P-6 Hawk – zakładano zamówienie 14 samolotów. Według wytycznych, samolot miał mieć solidną i prostą konstrukcję, oraz stałe podwozie, dzięki czemu byłby łatwy w eksploatacji. W zakładach Fokkera, zespół kierowany przez Ericha Schatzkiego opracował z myślą o zamówieniu dwa projekty – Fokker D.XIX oraz Fokker D.XXI.

    Holenderski Fokker D.XXI
    Holenderski Fokker D.XXI

    Pierwsza z maszyn była dwupłatowcem, a druga dolnopłatem – zgodnie z zamówieniem, decyzja co do układu konstrukcyjnego zależała od zakładów Fokkera. Siły Powietrzne zainteresowały się jednak jedynie wariantem D.XXI i 4 czerwca 1935 roku złożyły zamówienie na prototyp nowego myśliwca.

    Maszyna wzbiła się w powietrze 27 marca 1936 roku, a za sterami zasiadł Emil Meinecke. Pierwsze testy wykazały, że samolot ma całkiem dobre osiągi, ale wymaga kilku drobnych poprawek – m.in. problemem była słaba widoczność z kokpitu do tyłu. Niestety równocześnie Lotnictwo Indii Holenderskich podjęło decyzję o rezygnacji z zamówienia, uznając, że bardziej przydatne będą samoloty bombowe.

    Utraciwszy zamówienie, zakłady Fokkera musiały znaleźć innego chętnego na zakup maszyny, aby zwrócić koszty przygotowania projektu.

    Holenderski Fokker D.XXI
    Holenderski Fokker D.XXI

    Międzynarodowe zainteresowanie

    W maju 1936 roku Fokker D.XXI został zaprezentowany w Sztokholmie, gdzie wzbudził zainteresowanie fińskich wojskowych. Uznali oni, że dzięki prostej konstrukcji oraz stałemu podwoziu, maszyna ta idealnie nadaje się do trudnych warunków jakie panują w Finlandii. Po przeprowadzeniu w Holandii próbnych lotów, w których wziął udział fiński pilot Gustav Magnusson, Finowie zamówili 7 maszyn oraz dodatkowo kupili licencję na produkcję kolejnych kilkudziesięciu samolotów.

    21 lipca 1937 roku duńskie siły powietrzne zamówiły dwa Fokkery D.XXI. Ponadto Dania kupiła licencję na budowę 10 kolejnych maszyn. W 1938 roku zainteresowanie holenderskim myśliwcem wyraziła również Hiszpania, która kupiła ostatecznie licencję na produkcję 50 maszyn. Niestety w związku z wybuchem Wojny Domowej, żadna z maszyn nie została ukończona.

    Fińskie Fokkery D.XXI
    Fińskie Fokkery D.XXI

    Chociaż początkowo Holendrzy zrezygnowali z zakupu myśliwców Fokkera, 29 grudnia 1937 roku w obliczu pogarszającej się sytuacji międzynarodowej holenderskie Siły Powietrzne złożyły zamówienie na 36 Fokkerów D.XXI. Decyzja podyktowana była opóźnieniami w projekcie myśliwca Koolhoven F.K.58, który miał trafić do służby dopiero w 1939 roku.

    Eksploatacja

    Dania

    Pierwszy duński Fokker D.XXI został oblatany 26 sierpnia 1939 roku. Gdy 9 kwietnia 1940 roku Dania została zaatakowana przez Niemców, samoloty nie zdążyły wziąć udziału w walkach. Kilka maszyn zostało zniszczonych na ziemi, a pozostałe zostały uszkodzone. W trakcie okupacji wyremontowano kilka maszyn, które wróciły do służby. Po całkowitym rozbrojeniu duńskich sił zbrojnych w sierpniu 1943 roku samoloty te zostały przejęte przez Niemców, którzy wykorzystywali je do holowania celów powietrznych.

    Hiszpania

    Po kupieniu licencji, produkcję hiszpańskich D.XXI zamierzano rozpocząć w zakładach w miejscowości Guadalajara. Niestety wraz z wybuchem Wojny Domowej, zakłady te znalazły się na linii frontu, w związku z czym produkcję przeniesiono do klasztoru w rejonie miasta Alicente. Do końca wojny udało się skompletować jedynie część podzespołów, ale nie zbudowano żadnego samolotu.

    Holenderskie Fokkery D.XXI
    Holenderskie Fokkery D.XXI
    Holandia

    W momencie wybuchu II wojny światowej Holandia dysponowała 29 sprawnymi D.XXI. Samoloty te już we wrześniu 1939 roku wzięły udział w drobnych starciach powietrznych z głównie niemieckimi, ale również brytyjskimi i francuskimi samolotami, które wlatywały w holenderską przestrzeń powietrzną. Samoloty spisywały się bardzo dobrze, chociaż ustępowały osiągami maszynom niemieckim. Według różnych źródeł Holendrzy odnieśli 16 zwycięstw pewnych i 17 prawdopodobnych, tracąc 20 maszyn. Pozostałe zostały przejęte przez Niemców, którzy wcielili je do służby – jedna maszyna trafiła do Muzeum Lotnictwa w Berlinie, gdzie została zniszczona w 1943 roku w trakcie bombardowania.

    Jako ciekawostkę warto dodać, że jeszcze przed niemiecką inwazją na Holandię doszło do kilku starć powietrznych między holenderskimi D.XXI a maszynami niemieckimi. Niemcy często brali holenderskie maszyny za samoloty francuskie, z powodu podobieństwa oznaczeń. W związku z tym Holendrzy podjęli decyzję o zmianie oznaczeń na pomarańczowe trójkąty w czarnej obwódce.

    Holenderskie Fokkery D.XXI
    Holenderskie Fokkery D.XXI
    Finlandia

    Najważniejszym użytkownikiem Fokkerów D.XXI była Finlandia. Po raz pierwszy maszyny te wykorzystano bojowo w trakcie Wojny Zimowej (fińskie siły powietrzne dysponowały wówczas 41 Fokkerami). Pierwsze zwycięstwo powietrzne fiński D.XXI zdobył prawdopodobnie 1 grudnia 1939 roku, zestrzeliwując rosyjski bombowiec Tupolew SB (dane te nie są jednak zgodne z częścią źródeł). Do końca Wojny Zimowej Finowie odnieśli na D.XXI 120 zwycięstw powietrznych, a 10 pilotów zdobyło tytuł asa (najskuteczniejszy fiński pilot, Ilmari Juutilainen również rozpoczął swoją karierę na D.XXI, ale w trakcie Wojny Zimowej odniósł jedynie dwa zwycięstwa). W trakcie walk utracono 12 maszyn.

    Fiński Fokker D.XXI
    Fiński Fokker D.XXI

    Fińskie D.XXI początkowo spisywały się bardzo dobrze, ale z czasem, wraz z wprowadzeniem do eksploatacji nowszych radzieckich myśliwców, zaczęły ujawniać się wady Fokkerów – głównie słabe osiągi. W związku z tym podjęto decyzję o modernizacji maszyn, poprzez zastosowanie nowych silników. Zmiany te nie przyniosły jednak znaczącego polepszenia osiągów. Po zakończeniu Wojny Zimowej wznowiono produkcję D.XXI, ostatecznie budując 90 maszyn (wraz z samolotami zbudowanymi przed wojną)

    D.XXI ponownie wykorzystano w trakcie Wojny Kontynuacyjnej w 1941 roku. Tym razem samoloty osiągnęły jedynie 60 zwycięstw powietrznych. W tym czasie Fokkery D.XXI były już całkowicie przestarzałe i znacząco ustępowały radzieckim myśliwcom. Mimo to pozostawiono je w eksploatacji aż do końca wojny. Ostatecznie wycofano je ze służby w 1948 roku (sic!).

    Fińskie Fokkery D.XXI
    Fińskie Fokkery D.XXI

    Konstrukcja

    Fokker D.XXI był dolnopłatem o mieszanej konstrukcji, z zamkniętym kokpitem i stałym podwoziem. Samolot miał 11 m rozpiętości skrzydeł i 8,2 m długości. Masa startowa wynosiła około 2000 kg. W toku produkcji powstało kilka wersji samolotów, w zależności od indywidualnych oczekiwań odbiorców. Samoloty różniły się uzbrojeniem oraz silnikami. W zależności od wersji, D.XXI osiągały prędkość maksymalną od 415 km/h do 460 km/h.

    Duńskie D.XXI wyposażone były w silniki Bristol Merkury VI-S o mocy 645 KM (maszyny zbudowane w Holandii) i Bristol Merkury VIII (maszyny budowane na licencji) i dwa karabiny maszynowe Madsen kalibru 8 mm, umieszczone w skrzydłach.

    Fiński Fokker D.XXI
    Fiński Fokker D.XXI

    Samoloty holenderskie posiadały dziewięciocylindrowe silnik Bristol Merkury VII o mocy 830 KM oraz 4 karabiny maszynowe FN-Browning M-36 kalibru 7,92 mm, umieszczone w skrzydłach.

    Najbardziej różnorodne były fińskie D.XXI. Siedem pierwszych maszyn, zbudowanych w Holandii otrzymało silniki Bristol Merkury VIII i 4 karabiny maszynowe Browninga, umieszczone po dwa w skrzydłach i dwa w dolnej części kadłuba. Maszyny budowane na licencji początkowo również wykorzystywały silniki Bristol Merkury VIII, ale później zaczęto stosować silniki Pratt & Whitney R-1535-SB4 Twin Wasp Junior o mocy 830 KM oraz Bristol Pegasus X o mocy 920 KM.

    Finowie w swoich maszynach wykorzystywali celowniki lunetkowe firmy Goerz, a w trakcie wojny rozważali wyposażenie swoich D.XXI w chowane podwozie. Jego testy nie był jednak zbyt zadowalające, ponieważ uniemożliwiały montowanie nart, które wykorzystywano w trakcie walk zimą.

    Fiński Fokker D.XXI
    Fiński Fokker D.XXI

    Podsumowanie

    Fokker D.XXI był bardzo nietypowym samolotem. Powstał z myślą o działaniach w Indiach Holenderskich, ale ostatecznie najważniejszym teatrem działań tych maszyn była Finlandia. W momencie wybuchu II wojny światowej Fokkery były już całkowicie przestarzałe i ustępowały osiągami nowym myśliwcom niemieckim, radzieckim czy alianckim. Mimo to były z powodzeniem wykorzystywane w walkach.

    Swój sukces zawdzięczają głównie znakomitemu wyszkoleniu latających na nich pilotów. W połączeniu z prostą i solidną konstrukcją D.XXI spisywały się bardzo dobrze w trudnych warunkach panujących w Finlandii i mogły spokojnie korzystać z nieprzygotowanych lotnisk.Istotną wadą myśliwców, której nie udało się wyeliminować, było słabe uzbrojenie, ponieważ 4 karabiny maszynowe dysponowały bardzo małą siłą ognia w porównaniu do np. działek 20 mm i karabinów kalibru 12,7 mm, stosowanych głównie przez Rosjan.

    Fiński Fokker D.XXI
    Fiński Fokker D.XXI

    Mimo wszystko można śmiało powiedzieć, że ostatnim myśliwiec zaprojektowany przez zakłady Fokkera był bardzo udaną konstrukcją. Do naszych czasów przetrwał jeden D.XXI, który znajduje się w Finlandii, natomiast w Holandii znajduje się jedna replika.

    Fiński Fokker D.XXI współcześnie (fot. Jukka Kolppanen)
    Fiński Fokker D.XXI współcześnie (fot. Jukka Kolppanen)
    Fiński Fokker D.XXI współcześnie (fot. Wikimedia Commons)
    Fiński Fokker D.XXI współcześnie (fot. Wikimedia Commons)

    Related

    Share. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
    Previous ArticleNajbardziej krzywe tory kolejowe? – film
    Next Article Dla każdego coś pysznego, czyli dlaczego właśnie kawa z ekspresu?
    blank
    Michał Banach
    • Website
    • Facebook
    • Instagram
    • LinkedIn

    Gdybym miał spisać wszystkie swoje zainteresowania to nie starczyłoby mi życia. Głównie interesuję się historią, militariami i techniką a także fotografią, ale lista ta mogłaby być znacznie dłuższa. Skończyłem studia na kierunkach stosunki międzynarodowe oraz dziennikarstwo i komunikacja społeczna na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM.

    Related Posts

    Pancerniki typu Iowa

    29 stycznia 202323 Mins Read

    Hanriot H.110 – wielki myśliwiec i wielka porażka

    23 stycznia 20232 Mins Read

    Czołg ciężki KW-1 – zapomniana legenda frontu wschodniego

    22 stycznia 20239 Mins Read
    Najpopularniejsze
    Artykuły
    18 stycznia 20230

    Wojenna prowizorka – „niszczyciel czołgów” RSO/PaK 40

    Podczas każdego konfliktu zbrojnego, nawet najlepsze armie często sięgają po prowizoryczne rozwiązania, które w krótkim…

    Artykuły
    4 września 20165

    10 najlepszych asów myśliwskich II wojny światowej

    W trakcie II wojny światowej wojna w powietrzu była równie ważna, jak walki na lądzie.…

    Artykuły
    4 stycznia 20230

    Wewnątrz słynnego czołgu T-34/85

    T-34 był jednym z najważniejszych czołgów II wojny światowej. Pojazd ten stał się legendą, a…

    Reklama
    Najnowsze Artykuły
    1 lutego 2023

    Muzyka pop na winylach. Te albumy musisz mieć!

    31 stycznia 2023

    Brytyjski czołg podstawowy FV4201 Chieftain

    30 stycznia 2023

    Kuna – najstarszy pływający lodołamacz rzeczny na świecie

    29 stycznia 2023

    Pancerniki typu Iowa

    28 stycznia 2023

    Genex Tower – Zachodnia Brama Belgradu

    Reklama




    Losowe
    Artykuły
    7 sierpnia 20222

    Rumuńska fregata Marasesti

    Fregata Marasesti przez lata była najważniejszym okrętem wojennym rumuńskiej floty. Początkowo miała być krążownikiem lotniczym,…

    Artykuły
    15 kwietnia 20210

    Chemin de fer de Petite Ceinture – opuszczona linia kolejowa w Paryżu

    Przechadzając się paryskimi uliczkami można natrafić na wiele śladów przeszłości, często ukrytych między budynkami i…

    Artykuły
    6 września 20160

    Solar Impulse 2 – dookoła świata na bateriach słonecznych

    W marcu 2015 roku z lotniska Abu Zabi w Zjednoczonych Emiratach Arabskich wystartował napędzany energią…

    Artykuły
    13 października 20180

    Latające samochody Convair Model 116 i 118

    Wraz z rosnącą popularnością lotnictwa i samochodów w latach 30. XX wieku, pojawił się pomysł…

    Artykuły
    11 stycznia 20206

    Mercedes-Benz T80 – zbudowany do bicia rekordów

    W drugiej połowie lat 30. w nazistowskich Niemczech rozpoczęto budowę samochodu wyścigowego, który miał tylko…

    Dołącz do nas na Facebooku
    SmartAge.pl
    O nas
    O nas

    SmartAge.pl - Portal ludzi ciekawych świata powstał w 2014 roku. Na stronie znajdziecie liczne artykuły, ciekawostki, recenzje, wywiady, oraz wiele więcej. Piszemy o rzeczach znanych i nieznanych, o tym co było pierwsze, największe, najlepsze, albo też ostatnie, najmniejsze i najgorsze. Wszystko to podane w ciekawej i zwięzłej formie. SmartAge.pl jest zarejestrowany w międzynarodowym systemie informacji o wydawnictwach ciągłych i oznaczony symbolem ISSN 2391-7342

    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    • Strona główna
    • Kontakt
    • Reklama
    • O nas
    • Regulamin
    • Polityka Prywatności
    • RODO
    © Copyright by SmartAge Media Sp. z o.o. 2023. Wszelkie prawa zastrzeżone. SmartAge.pl ISSN 2391-7342

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.