SmartAge.pl
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn
    Trending
    • Jacuzzi ogrodowe – dlaczego warto je mieć?
    • TSS Stefan Batory – ostatni polski transatlantyk
    • Zapomniany czechosłowacki samolot rozpoznawczy Praga E-51
    • Douglas AC-47 Spooky – pierwszy gunship
    • Lot paralotnią – wspaniała atrakcja na niezapomnianą przygodę
    • HMS Vanguard – ostatni pancernik
    • France – ostatni francuski luksusowy transatlantyk
    • USS Gerald R. Ford vs. USS Langley – czyli jak zmieniły się amerykańskie lotniskowce
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    SmartAge.pl
    • Technika
      1. Militaria
      2. Lotnictwo
      3. Motoryzacja
      4. Kosmos
      5. Statki i okręty
      6. Kolej
      7. Transport
      Polecane
      28 kwietnia 20220

      Izraelskie czołgi M-50 i M-51 Super Sherman (Isherman)

      Najnowsze
      15 maja 2022

      TSS Stefan Batory – ostatni polski transatlantyk

      14 maja 2022

      Zapomniany czechosłowacki samolot rozpoznawczy Praga E-51

      13 maja 2022

      Douglas AC-47 Spooky – pierwszy gunship

    • Historia
      1. Katastrofy
      2. Polityka
      3. Terroryzm
      4. Sylwetki
      Polecane
      28 kwietnia 20220

      Izraelskie czołgi M-50 i M-51 Super Sherman (Isherman)

      Najnowsze
      15 maja 2022

      TSS Stefan Batory – ostatni polski transatlantyk

      14 maja 2022

      Zapomniany czechosłowacki samolot rozpoznawczy Praga E-51

      13 maja 2022

      Douglas AC-47 Spooky – pierwszy gunship

    • Technologia
      1. Internet i komputery
      2. Fotografia
      3. Gadgety
      4. Nauka
      5. Drony
      6. Gry komputerowe
      Polecane
      1 marca 20222

      Sea Shadow – eksperymentalny okręt w technologii stealth

      Najnowsze
      6 maja 2022

      Dlaczego VPN-y są dziś tak popularne?

      5 maja 2022

      Najlepsze powerbanki do smartfonów

      4 maja 2022

      Podpis elektroniczny – rozwiązanie, w które warto zainwestować

    • Lifestyle
      1. Podróże
      2. Miejsca
      3. Sport
      4. Rozrywka
      5. Kultura
      6. Zabawki
      7. Zdrowie
      8. Jedzenie
      Polecane
      6 maja 20210

      Ubrania do zadań specjalnych – Helikon-Tex Woodland i Tiger Stripe

      Najnowsze
      16 maja 2022

      Jacuzzi ogrodowe – dlaczego warto je mieć?

      13 maja 2022

      Lot paralotnią – wspaniała atrakcja na niezapomnianą przygodę

      6 maja 2022

      Jak rozpoznać naturalny żel pod prysznic? Co powinien mieć w składzie?

    • Biznes
      1. Historia znanych marek
      2. Media
      3. Przemysł
      4. Reklama
      Polecane
      30 grudnia 20190

      Złomowanie statków w XXI wieku

      Najnowsze
      4 maja 2022

      Podpis elektroniczny – rozwiązanie, w które warto zainwestować

      23 kwietnia 2022

      Jak inwestować w fundusze ETF? Poradnik dla początkujących inwestorów

      12 kwietnia 2022

      Pierwszy satelita Spark -1TM już w kosmosie

    • Recenzje
      1. Gry komputerowe
      2. Filmy
      3. Książki
      4. Sprzęt
      Polecane
      9.0
      1 października 20160

      Żywioł. Deepwater Horizon – recenzja

      Najnowsze
      9 listopada 2021

      Fotoobraz galeriadruku.com.pl – recenzja

      9 czerwca 2021

      Aurelis Lunar – księżycowa lampa – recenzja

      17 listopada 2020

      CEWE FOTOKSIĄŻKA – recenzja

    • Redakcja
      • O nas
      • Reklama
    • Kontakt
    SmartAge.pl
    Znajdujesz się tutaj: Strona główna » Fokker D.XXI – niepozorny holenderski myśliwiec
    Fokker D.XXI - niepozorny holenderski myśliwiec
    Fokker D.XXI - niepozorny holenderski myśliwiec
    Artykuły

    Fokker D.XXI – niepozorny holenderski myśliwiec

    Michał BanachBy Michał Banach24 lipca 2017Updated:16 sierpnia 201922 komentarze7 Mins Read
    Oblatany w 1936 roku holenderski myśliwiec Fokker D.XXI był maszyną przejściową, która miała być wykorzystywana tylko do czasu wprowadzenia do uzbrojenia lepszych maszyn. Samoloty te stały się jednak najważniejszymi myśliwcami wykorzystywanymi przez holenderskie oraz fińskie siły powietrzne podczas II wojny światowej.

    Geneza

    W maju 1934 roku Lotnictwo Indii Holenderskich złożyło w zakładach Fokkera zamówienie na nowy samolot myśliwski, który zastąpiłby dotychczas używane maszyny typu Curtiss P-6 Hawk – zakładano zamówienie 14 samolotów. Według wytycznych, samolot miał mieć solidną i prostą konstrukcję, oraz stałe podwozie, dzięki czemu byłby łatwy w eksploatacji. W zakładach Fokkera, zespół kierowany przez Ericha Schatzkiego opracował z myślą o zamówieniu dwa projekty – Fokker D.XIX oraz Fokker D.XXI.

    Holenderski Fokker D.XXI
    Holenderski Fokker D.XXI

    Pierwsza z maszyn była dwupłatowcem, a druga dolnopłatem – zgodnie z zamówieniem, decyzja co do układu konstrukcyjnego zależała od zakładów Fokkera. Siły Powietrzne zainteresowały się jednak jedynie wariantem D.XXI i 4 czerwca 1935 roku złożyły zamówienie na prototyp nowego myśliwca.

    Maszyna wzbiła się w powietrze 27 marca 1936 roku, a za sterami zasiadł Emil Meinecke. Pierwsze testy wykazały, że samolot ma całkiem dobre osiągi, ale wymaga kilku drobnych poprawek – m.in. problemem była słaba widoczność z kokpitu do tyłu. Niestety równocześnie Lotnictwo Indii Holenderskich podjęło decyzję o rezygnacji z zamówienia, uznając, że bardziej przydatne będą samoloty bombowe.

    Utraciwszy zamówienie, zakłady Fokkera musiały znaleźć innego chętnego na zakup maszyny, aby zwrócić koszty przygotowania projektu.

    Holenderski Fokker D.XXI
    Holenderski Fokker D.XXI

    Międzynarodowe zainteresowanie

    W maju 1936 roku Fokker D.XXI został zaprezentowany w Sztokholmie, gdzie wzbudził zainteresowanie fińskich wojskowych. Uznali oni, że dzięki prostej konstrukcji oraz stałemu podwoziu, maszyna ta idealnie nadaje się do trudnych warunków jakie panują w Finlandii. Po przeprowadzeniu w Holandii próbnych lotów, w których wziął udział fiński pilot Gustav Magnusson, Finowie zamówili 7 maszyn oraz dodatkowo kupili licencję na produkcję kolejnych kilkudziesięciu samolotów.

    21 lipca 1937 roku duńskie siły powietrzne zamówiły dwa Fokkery D.XXI. Ponadto Dania kupiła licencję na budowę 10 kolejnych maszyn. W 1938 roku zainteresowanie holenderskim myśliwcem wyraziła również Hiszpania, która kupiła ostatecznie licencję na produkcję 50 maszyn. Niestety w związku z wybuchem Wojny Domowej, żadna z maszyn nie została ukończona.

    Fińskie Fokkery D.XXI
    Fińskie Fokkery D.XXI

    Chociaż początkowo Holendrzy zrezygnowali z zakupu myśliwców Fokkera, 29 grudnia 1937 roku w obliczu pogarszającej się sytuacji międzynarodowej holenderskie Siły Powietrzne złożyły zamówienie na 36 Fokkerów D.XXI. Decyzja podyktowana była opóźnieniami w projekcie myśliwca Koolhoven F.K.58, który miał trafić do służby dopiero w 1939 roku.

    Eksploatacja

    Dania

    Pierwszy duński Fokker D.XXI został oblatany 26 sierpnia 1939 roku. Gdy 9 kwietnia 1940 roku Dania została zaatakowana przez Niemców, samoloty nie zdążyły wziąć udziału w walkach. Kilka maszyn zostało zniszczonych na ziemi, a pozostałe zostały uszkodzone. W trakcie okupacji wyremontowano kilka maszyn, które wróciły do służby. Po całkowitym rozbrojeniu duńskich sił zbrojnych w sierpniu 1943 roku samoloty te zostały przejęte przez Niemców, którzy wykorzystywali je do holowania celów powietrznych.

    Hiszpania

    Po kupieniu licencji, produkcję hiszpańskich D.XXI zamierzano rozpocząć w zakładach w miejscowości Guadalajara. Niestety wraz z wybuchem Wojny Domowej, zakłady te znalazły się na linii frontu, w związku z czym produkcję przeniesiono do klasztoru w rejonie miasta Alicente. Do końca wojny udało się skompletować jedynie część podzespołów, ale nie zbudowano żadnego samolotu.

    Holenderskie Fokkery D.XXI
    Holenderskie Fokkery D.XXI
    Holandia

    W momencie wybuchu II wojny światowej Holandia dysponowała 29 sprawnymi D.XXI. Samoloty te już we wrześniu 1939 roku wzięły udział w drobnych starciach powietrznych z głównie niemieckimi, ale również brytyjskimi i francuskimi samolotami, które wlatywały w holenderską przestrzeń powietrzną. Samoloty spisywały się bardzo dobrze, chociaż ustępowały osiągami maszynom niemieckim. Według różnych źródeł Holendrzy odnieśli 16 zwycięstw pewnych i 17 prawdopodobnych, tracąc 20 maszyn. Pozostałe zostały przejęte przez Niemców, którzy wcielili je do służby – jedna maszyna trafiła do Muzeum Lotnictwa w Berlinie, gdzie została zniszczona w 1943 roku w trakcie bombardowania.

    Jako ciekawostkę warto dodać, że jeszcze przed niemiecką inwazją na Holandię doszło do kilku starć powietrznych między holenderskimi D.XXI a maszynami niemieckimi. Niemcy często brali holenderskie maszyny za samoloty francuskie, z powodu podobieństwa oznaczeń. W związku z tym Holendrzy podjęli decyzję o zmianie oznaczeń na pomarańczowe trójkąty w czarnej obwódce.

    Holenderskie Fokkery D.XXI
    Holenderskie Fokkery D.XXI
    Finlandia

    Najważniejszym użytkownikiem Fokkerów D.XXI była Finlandia. Po raz pierwszy maszyny te wykorzystano bojowo w trakcie Wojny Zimowej (fińskie siły powietrzne dysponowały wówczas 41 Fokkerami). Pierwsze zwycięstwo powietrzne fiński D.XXI zdobył prawdopodobnie 1 grudnia 1939 roku, zestrzeliwując rosyjski bombowiec Tupolew SB (dane te nie są jednak zgodne z częścią źródeł). Do końca Wojny Zimowej Finowie odnieśli na D.XXI 120 zwycięstw powietrznych, a 10 pilotów zdobyło tytuł asa (najskuteczniejszy fiński pilot, Ilmari Juutilainen również rozpoczął swoją karierę na D.XXI, ale w trakcie Wojny Zimowej odniósł jedynie dwa zwycięstwa). W trakcie walk utracono 12 maszyn.

    Fiński Fokker D.XXI
    Fiński Fokker D.XXI

    Fińskie D.XXI początkowo spisywały się bardzo dobrze, ale z czasem, wraz z wprowadzeniem do eksploatacji nowszych radzieckich myśliwców, zaczęły ujawniać się wady Fokkerów – głównie słabe osiągi. W związku z tym podjęto decyzję o modernizacji maszyn, poprzez zastosowanie nowych silników. Zmiany te nie przyniosły jednak znaczącego polepszenia osiągów. Po zakończeniu Wojny Zimowej wznowiono produkcję D.XXI, ostatecznie budując 90 maszyn (wraz z samolotami zbudowanymi przed wojną)

    D.XXI ponownie wykorzystano w trakcie Wojny Kontynuacyjnej w 1941 roku. Tym razem samoloty osiągnęły jedynie 60 zwycięstw powietrznych. W tym czasie Fokkery D.XXI były już całkowicie przestarzałe i znacząco ustępowały radzieckim myśliwcom. Mimo to pozostawiono je w eksploatacji aż do końca wojny. Ostatecznie wycofano je ze służby w 1948 roku (sic!).

    Fińskie Fokkery D.XXI
    Fińskie Fokkery D.XXI

    Konstrukcja

    Fokker D.XXI był dolnopłatem o mieszanej konstrukcji, z zamkniętym kokpitem i stałym podwoziem. Samolot miał 11 m rozpiętości skrzydeł i 8,2 m długości. Masa startowa wynosiła około 2000 kg. W toku produkcji powstało kilka wersji samolotów, w zależności od indywidualnych oczekiwań odbiorców. Samoloty różniły się uzbrojeniem oraz silnikami. W zależności od wersji, D.XXI osiągały prędkość maksymalną od 415 km/h do 460 km/h.

    Duńskie D.XXI wyposażone były w silniki Bristol Merkury VI-S o mocy 645 KM (maszyny zbudowane w Holandii) i Bristol Merkury VIII (maszyny budowane na licencji) i dwa karabiny maszynowe Madsen kalibru 8 mm, umieszczone w skrzydłach.

    Fiński Fokker D.XXI
    Fiński Fokker D.XXI

    Samoloty holenderskie posiadały dziewięciocylindrowe silnik Bristol Merkury VII o mocy 830 KM oraz 4 karabiny maszynowe FN-Browning M-36 kalibru 7,92 mm, umieszczone w skrzydłach.

    Najbardziej różnorodne były fińskie D.XXI. Siedem pierwszych maszyn, zbudowanych w Holandii otrzymało silniki Bristol Merkury VIII i 4 karabiny maszynowe Browninga, umieszczone po dwa w skrzydłach i dwa w dolnej części kadłuba. Maszyny budowane na licencji początkowo również wykorzystywały silniki Bristol Merkury VIII, ale później zaczęto stosować silniki Pratt & Whitney R-1535-SB4 Twin Wasp Junior o mocy 830 KM oraz Bristol Pegasus X o mocy 920 KM.

    Finowie w swoich maszynach wykorzystywali celowniki lunetkowe firmy Goerz, a w trakcie wojny rozważali wyposażenie swoich D.XXI w chowane podwozie. Jego testy nie był jednak zbyt zadowalające, ponieważ uniemożliwiały montowanie nart, które wykorzystywano w trakcie walk zimą.

    Fiński Fokker D.XXI
    Fiński Fokker D.XXI

    Podsumowanie

    Fokker D.XXI był bardzo nietypowym samolotem. Powstał z myślą o działaniach w Indiach Holenderskich, ale ostatecznie najważniejszym teatrem działań tych maszyn była Finlandia. W momencie wybuchu II wojny światowej Fokkery były już całkowicie przestarzałe i ustępowały osiągami nowym myśliwcom niemieckim, radzieckim czy alianckim. Mimo to były z powodzeniem wykorzystywane w walkach.

    Swój sukces zawdzięczają głównie znakomitemu wyszkoleniu latających na nich pilotów. W połączeniu z prostą i solidną konstrukcją D.XXI spisywały się bardzo dobrze w trudnych warunkach panujących w Finlandii i mogły spokojnie korzystać z nieprzygotowanych lotnisk.Istotną wadą myśliwców, której nie udało się wyeliminować, było słabe uzbrojenie, ponieważ 4 karabiny maszynowe dysponowały bardzo małą siłą ognia w porównaniu do np. działek 20 mm i karabinów kalibru 12,7 mm, stosowanych głównie przez Rosjan.

    Fiński Fokker D.XXI
    Fiński Fokker D.XXI

    Mimo wszystko można śmiało powiedzieć, że ostatnim myśliwiec zaprojektowany przez zakłady Fokkera był bardzo udaną konstrukcją. Do naszych czasów przetrwał jeden D.XXI, który znajduje się w Finlandii, natomiast w Holandii znajduje się jedna replika.

    Fiński Fokker D.XXI współcześnie (fot. Jukka Kolppanen)
    Fiński Fokker D.XXI współcześnie (fot. Jukka Kolppanen)
    Fiński Fokker D.XXI współcześnie (fot. Wikimedia Commons)
    Fiński Fokker D.XXI współcześnie (fot. Wikimedia Commons)
    Udostępnij. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
    Poprzedni artykułNajbardziej krzywe tory kolejowe? – film
    Następny artykuł Dla każdego coś pysznego, czyli dlaczego właśnie kawa z ekspresu?
    blank
    Michał Banach
    • Strona internetowa
    • Facebook
    • Instagram
    • LinkedIn

    Gdybym miał spisać wszystkie swoje zainteresowania to nie starczyłoby mi życia. Głównie interesuję się historią, militariami i techniką a także fotografią, ale lista ta mogłaby być znacznie dłuższa. Skończyłem studia na kierunkach stosunki międzynarodowe oraz dziennikarstwo i komunikacja społeczna na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM.

    Podobne artykuły

    Włoski eksperymentalny czołg szybki Carro Armato Celere Sahariano

    17 kwietnia 20222 Mins Read

    Krótka historia koktajlu Mołotowa

    17 marca 20225 Mins Read

    Rosyjski myśliwiec frontowy MiG-29 Fulcrum

    12 marca 202215 Mins Read
    Najpopularniejsze
    Artykuły
    18 kwietnia 20220

    PL-01 Concept – czołg-makieta, który zawojował mediami

    Zaprezentowany w 2013 roku na targach MSPO w Kielcach projekt czołgu PL-01 Concept dosłownie zawojował…

    Artykuły
    4 kwietnia 20175

    Jagdtiger – najpotężniejszy niemiecki niszczyciel czołgów

    Wprowadzony pod koniec II wojny światowej niemiecki niszczyciel czołgów Sd.Kfz. 186 Jagdtiger, był największym, najcięższym,…

    Artykuły
    15 kwietnia 201710

    Boeing B-52 Stratofortress – symbol zimnej wojny

    Jakie jest pierwsze skojarzenie z zimną wojną? Wyścig w kosmos, Gagarin i Apollo? Kryzys kubański?…

    Reklama
    Najnowsze Artykuły
    16 maja 2022

    Jacuzzi ogrodowe – dlaczego warto je mieć?

    15 maja 2022

    TSS Stefan Batory – ostatni polski transatlantyk

    14 maja 2022

    Zapomniany czechosłowacki samolot rozpoznawczy Praga E-51

    13 maja 2022

    Douglas AC-47 Spooky – pierwszy gunship

    13 maja 2022

    Lot paralotnią – wspaniała atrakcja na niezapomnianą przygodę

    Reklama




    Losowe
    Artykuły
    27 sierpnia 20150

    Księga rekordów Guinnessa

    27 sierpnia 1955 roku wydano pierwszą edycję Księgi Rekordów Guinnessa. Licząca 198 stron i wydrukowana…

    Artykuły
    21 maja 20190

    Toyota 2000GT – pierwszy japoński supersamochód

    Z perspektywy czasu stare supersamochody produkowane np. w latach 60. nie robią już wrażenia pod…

    Artykuły
    25 maja 20210

    Antonow An-124-100M – Poznań Ławica 24.05.2021 – galeria

    Chociaż Antonowy An-124 pojawiają się w Polsce dosyć często, ich wizyty zawsze przyciągają uwagę i…

    Artykuły
    29 czerwca 20172

    Chiński czołg podstawowy Typ 96

    Obok Federacji Rosyjskiej i Stanów Zjednoczonych, Chińska Republika Ludowa (ChRL) posiada jedne z największych wojsk…

    Artykuły
    19 grudnia 20210

    Schron przeciwlotniczy na Winogradach w Poznaniu

    Zagłębiając się w zabudowania tworzące Osiedle Kosmonautów w Poznaniu można natrafić na około 21-metrowy betonowy…

    Dołącz do nas na Facebooku
    SmartAge.pl
    O nas
    O nas

    SmartAge.pl - Portal ludzi ciekawych świata powstał w 2014 roku. Na stronie znajdziecie liczne artykuły, ciekawostki, recenzje, wywiady, oraz wiele więcej. Piszemy o rzeczach znanych i nieznanych, o tym co było pierwsze, największe, najlepsze, albo też ostatnie, najmniejsze i najgorsze. Wszystko to podane w ciekawej i zwięzłej formie. SmartAge.pl jest zarejestrowany w międzynarodowym systemie informacji o wydawnictwach ciągłych i oznaczony symbolem ISSN 2391-7342

    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    • Strona główna
    • Kontakt
    • Reklama
    • O nas
    © Copyright by SmartAge Media Sp. z o.o. 2022. Wszelkie prawa zastrzeżone. SmartAge.pl ISSN 2391-7342

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.