Flakturme – niemieckie wieże przeciwlotnicze

W czasie II wojny światowej na terenach zajmowanych przez III Rzeszę zaczęto budować tzw. Flaktürme, czyli wieże przeciwlotnicze. Były to betonowe bunkry na szczycie których znajdowały się liczne stanowiska artylerii przeciwlotniczej. Ich konstrukcje były tak solidne, że wiele z nich przetrwało do dnia dzisiejszego.

Już w 1940 roku Brytyjczycy zaczęli bombardować niemieckie miasta i obiekty przemysłowe. Ze względu na intensywność nalotów, do których z czasem dołączyli amerykanie oraz gęstą zabudowę miast, wojsko miało trudności z znalezieniem odpowiedniego miejsca na umieszczenie artylerii przeciwlotniczej.

W odpowiedzi na ten problem w największych niemieckich miastach (oraz w kilku mniejszych) zbudowano serię potężnych bunkrów nazywanych wieżami przeciwlotniczymi – Flakturme. Budowle te cechowały się olbrzymimi rozmiarami i bardzo solidną konstrukcją.

Wieże miały spełniać kilka zadań. Po pierwsze dzięki swojej wysokości pozwalały skuteczniejsze prowadzenie ostrzału. Potężne bunkry były również magazynami amunicji a także ze względu na swoje rozmiary mogły pełnić rolę schronów przeciwlotniczych mieszczących kilka tysięcy osób.

Oprócz dział przeciwlotniczych na wyposażeniu wież był często radar pozwalający namierzać nadlatujące bombowce. Większość wież wyposażona była w armaty przeciwlotnicze kalibru 128 mm. 105, 88 i 20 mm. Te ostatnie służyły również do samoobrony, a w w trakcie walk pod koniec wojny były podstawą obrony twierdz.

Wieże przeciwlotnicze sprawiały sporo problemów alianckim bombowcom, ale z tego samego powodu nie były też celem ataków. Mające często po 3,5 m grubości ściany były praktycznie niewrażliwe na typowe bomby lotnicze. Z drugiej strony niewielkie rozmiary obiektów sprawiały, że ciężko było je zbombardować. Piloci starali się omijać wieże.

Praktycznie wszystkie Flakturme przetrwały wojnę. Mimo prób ich wysadzania lub rozbierania, większość przetrwała do dnia dzisiejszego. Niektóre z nich zagospodarowano na nowo, inne pozostawiono własnemu losowi.

Zbudowano po 3 wieże w Berlinie i Wiedniu oraz 2 w Hamburgu. Kilka mniejszych konstrukcji powstało Stuttgarcie i Frankfurcie, oraz np. we Wrocławiu, ale nie są one tak rozpoznawalne jak np. berlińskie.

Ciekawym przykładem wieży przeciwlotniczej jest Flakturme Tiergarten – tzw. “wieża zoologiczna” zbudowana w Berlinie. Była to jedna z pierwszych tego typu konstrukcji. Składała się z kilku budynków, z których największy oprócz artylerii przeciwlotniczej na dachu i koszar dla obsługi mógł pomieścić około 15 000 cywilów w schronie. Swoją nazwę zawdzięcza pobliskiemu ogrodowi zoologicznemu. Mająca wysokość bliską 13-piętrowej kamienicy wieża przetrwała wojnę, ale w 1947 roku została wysadzona w powietrze.