SmartAge.pl
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn
    Trending
    • Wrocławski Trzonolinowiec
    • Tyrrell P34 – sześciokołowy bolid F1
    • Jak zachować świeżość żywności na dłużej?
    • Jacuzzi ogrodowe – dlaczego warto je mieć?
    • TSS Stefan Batory – ostatni polski transatlantyk
    • Zapomniany czechosłowacki samolot rozpoznawczy Praga E-51
    • Douglas AC-47 Spooky – pierwszy gunship
    • Lot paralotnią – wspaniała atrakcja na niezapomnianą przygodę
    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    SmartAge.pl
    • Technika
      1. Militaria
      2. Lotnictwo
      3. Motoryzacja
      4. Kosmos
      5. Statki i okręty
      6. Kolej
      7. Transport
      Polecane
      28 kwietnia 20220

      Izraelskie czołgi M-50 i M-51 Super Sherman (Isherman)

      Najnowsze
      17 maja 2022

      Tyrrell P34 – sześciokołowy bolid F1

      15 maja 2022

      TSS Stefan Batory – ostatni polski transatlantyk

      14 maja 2022

      Zapomniany czechosłowacki samolot rozpoznawczy Praga E-51

    • Historia
      1. Katastrofy
      2. Polityka
      3. Terroryzm
      4. Sylwetki
      Polecane
      28 kwietnia 20220

      Izraelskie czołgi M-50 i M-51 Super Sherman (Isherman)

      Najnowsze
      18 maja 2022

      Wrocławski Trzonolinowiec

      15 maja 2022

      TSS Stefan Batory – ostatni polski transatlantyk

      14 maja 2022

      Zapomniany czechosłowacki samolot rozpoznawczy Praga E-51

    • Technologia
      1. Internet i komputery
      2. Fotografia
      3. Gadgety
      4. Nauka
      5. Drony
      6. Gry komputerowe
      Polecane
      1 marca 20222

      Sea Shadow – eksperymentalny okręt w technologii stealth

      Najnowsze
      6 maja 2022

      Dlaczego VPN-y są dziś tak popularne?

      5 maja 2022

      Najlepsze powerbanki do smartfonów

      4 maja 2022

      Podpis elektroniczny – rozwiązanie, w które warto zainwestować

    • Lifestyle
      1. Podróże
      2. Miejsca
      3. Sport
      4. Rozrywka
      5. Kultura
      6. Zabawki
      7. Zdrowie
      8. Jedzenie
      Polecane
      6 maja 20210

      Ubrania do zadań specjalnych – Helikon-Tex Woodland i Tiger Stripe

      Najnowsze
      17 maja 2022

      Tyrrell P34 – sześciokołowy bolid F1

      17 maja 2022

      Jak zachować świeżość żywności na dłużej?

      16 maja 2022

      Jacuzzi ogrodowe – dlaczego warto je mieć?

    • Biznes
      1. Historia znanych marek
      2. Media
      3. Przemysł
      4. Reklama
      Polecane
      30 grudnia 20190

      Złomowanie statków w XXI wieku

      Najnowsze
      4 maja 2022

      Podpis elektroniczny – rozwiązanie, w które warto zainwestować

      23 kwietnia 2022

      Jak inwestować w fundusze ETF? Poradnik dla początkujących inwestorów

      12 kwietnia 2022

      Pierwszy satelita Spark -1TM już w kosmosie

    • Recenzje
      1. Gry komputerowe
      2. Filmy
      3. Książki
      4. Sprzęt
      Polecane
      9.0
      1 października 20160

      Żywioł. Deepwater Horizon – recenzja

      Najnowsze
      9 listopada 2021

      Fotoobraz galeriadruku.com.pl – recenzja

      9 czerwca 2021

      Aurelis Lunar – księżycowa lampa – recenzja

      17 listopada 2020

      CEWE FOTOKSIĄŻKA – recenzja

    • Redakcja
      • O nas
      • Reklama
    • Kontakt
    SmartAge.pl
    Znajdujesz się tutaj: Strona główna » F-14 Tomcat – legendarny amerykański myśliwiec pokładowy » Strona 2
    F-14 Tomcat - legendarny amerykański myśliwiec pokładowy
    F-14 Tomcat - legendarny amerykański myśliwiec pokładowy
    Artykuły

    F-14 Tomcat – legendarny amerykański myśliwiec pokładowy

    Łukasz KuliberdaBy Łukasz Kuliberda25 września 2016Updated:21 grudnia 201719 komentarzy13 Mins Read

    Eksploatacja

    Pierwszy prototyp F-14 został oblatany 21 grudnia 1970 roku. Niestety już w drugim locie doszło do awarii i samolot rozbił się, szczęśliwie załoga katapultowała się i przeżyła. Na drugi prototyp trzeba było czekać do maja 1971 roku, jednak pozwolił on już na szeroki zakres testów, które toczyły się bez większych problemów przez 2 lata. W czerwcu 1973 roku doszło jednak do niecodziennego incydentu, w którym utracono piąty prototyp Tomcata. Samolot właściwie zestrzelił się sam – po odpaleniu pocisku AIM-7 Sparrow, zaczął on wirować i ostatecznie uderzył w maszynę. Załoga ponownie katapultowała się pomyślnie.

    Maj 1996 - F-14 z lotniskowca USS Constellation obok rosyjskiego Ił-a-38
    Maj 1996 – F-14 z lotniskowca USS Constellation obok rosyjskiego Ił-a-38

    Wkrótce samoloty weszły do służby. Pierwszymi eskadrami uzbrojonymi w nowe myśliwce zostały VF-1 i VF-2, które otrzymały swoje samoloty w lipcu 1973 roku, a we wrześniu 1974 trafiły one na lotniskowiec atomowy USS Enterprise. Wiosną 1975 roku F-14 wzięły udział w operacji „Frequent Wind”, osłaniając z powietrza ewakuację amerykańskich wojsk z Sajgonu, nie napotkały jednak przeciwnika.

    Do pierwszego starcia amerykańskich Tomcatów z samolotami wroga doszło 19 sierpnia 1981 roku u wybrzeża Libii, kiedy to libijski Su-22 odpalił niecelnie pocisk K-13 w kierunku amerykańskich maszyn. Na reakcję nie trzeba było długo czekać, Amerykanie odpowiedzieli ogniem zestrzeliwując dwa wrogie samoloty. Tego samego dnia libijskie lotnictwo wykonało jeszcze kilka pozorowanych ataków na lotniskowiec USS Nimitz, jednak amerykańskie zasady walki nie zezwalały na strzał dopóki przeciwnik nie strzeli pierwszy. Kolejne zestrzelenia, także libijskich samolotów Tomcaty zaliczyły 8 lat później, kiedy to ich ofiarą padła para MiGów-23.

    F-14D Tomcat nad Zatoką Perską w 2005 roku
    F-14D Tomcat nad Zatoką Perską w 2005 roku

    W toku eksploatacji F-14 okazał się być dobrą maszyną, ale nie pozbawioną wad. Najpoważniejszą z nich były niedopracowane i awaryjne silniki TF-30. Miały niewystarczający ciąg, dodatkowo ulegały pompażowi podczas lotu na wysokich kątach natarcia, przez co stracono kilka maszyn i załóg.

    Dość charakterystyczna była katastrofa Tomcata pilotowanego przez porucznik Karę Hultgreen, pierwszą kobietę-pilota pokładowego. Podczas próby lądowania na lotniskowcu został zaburzony przepływ powietrza w lewym silniku. Kiedy pilot dodała mocy włączając dopalacz, zadziałał tylko prawy silnik, przez co samolot wykonał gwałtowny skręt i uderzył w wodę. Spóźnione katapultowanie uratowało tylko operatora radaru.

    1 października 1985 roku - F-14A Tomcat i Tu-95D
    1 października 1985 roku – F-14A Tomcat i Tu-95D

    Lekarstwem na wady silników było zastąpienie ich innym typem. TF-30 od początku planowano jako rozwiązanie tymczasowe, jednak opóźniające się prace nad docelowymi silnikami spowodowały, że dopiero na początku lat 80. rozpoczęto testy Tomcatów z innymi silnikami, a wersja F-14A+ weszła do służby dopiero w 1988 roku.

    Była ona już znacznie bezpieczniejsza, miała też lepszy stosunek ciągu do ciężaru, gdyż „lekki” F-14A+, czyli bez uzbrojenia i z małą ilością paliwa mógł wznosić się pionowo przyspieszając, podobnie jak MiG-29. Od 1990 roku do eksploatacji zaczęła wchodzić nowa wersja „Kocura” jak nazywano te maszyny – F-14D różniąca się lepszym wyposażeniem elektronicznym, głównie nowszym radarem AN/APG-71. Zakończenie zimnej wojny i wysoki koszt tej modernizacji spowodowały, że powstało jedynie 55 samolotów, z czego 37 nowych, a 18 przebudowano ze starszych maszyn.

    F-14A Tomcat startujący z lotniskowca USS Kitty Hawk
    F-14A Tomcat startujący z lotniskowca USS Kitty Hawk

    Biorąc pod uwagę, że opracowywane w podobnym okresie samoloty produkcji amerykańskiej znalazły wielu odbiorców (F-15 oprócz USA, są używane w Japonii, Izraelu, Arabii Saudyjskiej, Korei Południowej i Singapurze, F-18 w Kanadzie, Finlandii, Szwajcarii, Hiszpanii i Australii, a F-16 w aż 25 krajach) można się było spodziewać, że Tomcat także znajdzie wielu odbiorców.

    Okazało się jednak, że jedynym użytkownikiem oprócz US Navy został…. Iran. Obecnie może się to wydawać dziwne, skoro palenie amerykańskiej flagi jest w tym kraju niemalże sportem narodowym, jednak przed 1979 rokiem Iran był sojusznikiem Stanów Zjednoczonych. Ba, specjalnie dla Iranu amerykanie budowali 4 ulepszone niszczyciele typu Spruance, których jednak nie zdążyli przekazać przed rewolucją islamską.

    Prototyp F-14 Tomcat w trakcie prób
    Prototyp F-14 Tomcat w trakcie prób

    Zdążyli za to przekazać Tomcaty i pewnie do tej pory plują sobie w brody, bo wciąż stanowią one jedną z poważniejszych sił w regionie, przy okazji udowadniając jak udanymi myśliwcami są F-14. Bo o ile w amerykańskich rękach Tomcaty zaliczyły tylko 5 zestrzeleń (4 wcześniej wspomniane i jeden śmigłowiec podczas Pustynnej Burzy) to irańskie wykorzystały znacznie więcej sytuacji.

    Iran od 1980 do 1988 roku prowadził wojnę z Irakiem wykorzystującym sprzęt głównie radzieckiej produkcji. Lotnictwo irackie używało zarówno już lekko przestarzałych MiGów-21, jak i nowoczesnych MiGów-23 i Su-22 oraz ciężkich, superszybkich myśliwców MiG-25. I to właśnie głównie przeciwko tym ostatnim Szach zakupił 79 F-14 i pociski Phoenix (źródła podają od 285 do 633 sztuk).

    F-14 Tomcat i F/A-18 Hornet startujący z pokładu lotniskowca USS Kitty Hawk w 1999 roku
    F-14 Tomcat i F/A-18 Hornet startujący z pokładu lotniskowca USS Kitty Hawk w 1999 roku

    Trudno jednoznacznie określić ile zwycięstw odniosły Tomcaty, najczęściej mówi się o 50-70, jednak niektóre źródła wspominają o nawet 150 zestrzeleniach, a aż 11 przypisuje się jednemu pilotowi, Jajalowi Zandi. Co prawda nie obyło się bez strat, w walce powietrznej stracono co najmniej 3 samoloty, kilka zestrzeliły też rakiety przeciwlotnicze ale największy wpływ na uszczuplenie floty miało jednak embargo nałożone przez Stany Zjednoczone.

    Brak części zamiennych zmusił Irańczyków do kanibalizmu technicznego i poświęcenia wielu maszyn na magazyn części dla pozostałych. Nie wiadomo ile irańskich F-14 jest obecnie gotowych do lotu, jednakże na rosyjskim filmie z operacji w Syrii, pokazującym bombardowania pozycji ISIS widać parę F-14 towarzyszących Tu-95.

    Amerykańskie F-14 zostały wycofane ze służby w 2006 roku (ostatnia misja bojowa miała miejsce 8 lutego 2006 roku, a samoloty wycofano z służby do końca roku), ostatnie lata służby spędzając w zupełnie innej roli. Łącznie zbudowano 712 maszyn, a koszt jednego egzemplarza w 1998 roku wynosił 38 mln dolarów (współcześnie około 55,3 mln dolarów).

    F-14A Tomcat
    F-14A Tomcat

    Ponieważ po upadku ZSRR w grudniu 1991 roku Tomcaty właściwie nie napotykały wrogiego lotnictwa zostały dostosowane do roli samolotów uderzeniowych. Nie było to trudne, bo od początku produkcji miały oprogramowanie umożliwiające przenoszenie uzbrojenia powietrze-ziemia, a udźwig był nawet większy niż potrzeba. W początkowym okresie eksploatacji nie chciano jednak ryzykować straty drogich myśliwców podczas bądź co bądź niebezpiecznych misji uderzeniowych.

    Podczas I Wojny w Zatoce Tomcaty były już przystosowane do zrzucania bomb niekierowanych i kierowanych laserem o ile jakiś inny samolot podświetlał cel. Zrzut takich bomb w warunkach bojowych przeprowadzono pierwszy raz w 1995 roku w Bośni, gdzie samolotem podświetlającym był A-6 Intruder. W połowie lat 90. Intrudery zaczęto jednak wycofywać, przez co pomyślano o zastąpieniu ich właśnie Tomcatami, które miały przejść głęboką modernizację w ramach programu „Block 1 Strike”.

    F-14 Tomcat
    F-14 Tomcat

    Został on jednak mocno okrojony w ramach cięć budżetowych, gdyż jego koszt miał wynosić półtora miliarda dolarów. Zostawiono jedynie środki na integrację z kierowanymi przez GPS bombami JDAM, które miały  wejść do użytku dopiero za kilka lat. Szczęśliwie jednak firma Martin Marietta zaproponowała integrację „Kocurów” z używanymi już przez F-15 i F-16 zasobnikami LANTIRN. Testy rozpoczęto jeszcze w 1994 roku, a niecałe 2 lata później zasobniki trafiły na wyposażenie VF-103 Jolly Rogers, a następnie innych eskadr F-14.

    F-14 Tomcat
    F-14 Tomcat

    LANTIRN to system nawigacyjno-celowniczy, składający się z dwóch podwieszanych pod samolotem zasobników. Jeden z nich umożliwia lot na niskim pułapie w złych warunkach pogodowych i w nocy wyświetlając na wyświetlaczu HUD obraz z kamer pracujących w podczerwieni. Drugi jest wyposażony w podobny zestaw kamer i desygnator laserowy służący do podświetlania celów dla uzbrojenia kierowanego laserem. Wersja LANTIRN dla F-14 po unowocześnieniu i doposażeniu w moduł GPS umożliwiła między innymi ustalanie współrzędnych dla celów namierzonych systemami optycznymi.

    W taki właśnie sposób po raz pierwszy zostały użyte w Afganistanie w 2001 roku, kiedy F-14 namierzył wrogi konwój, zniszczył pierwszy pojazd bombą kierowaną laserem, a następnie przekazał współrzędne do B-52, który skutecznie udrożnił powstały korek amunicją kasetową.

    F-14D Tomcat startujący z lotniskowca USS Theodore Roosevelt w 2006 roku
    F-14D Tomcat startujący z lotniskowca USS Theodore Roosevelt w 2006 roku

    Legendarny F-14 Tomcat

    Tomcat był typowym przedstawicielem „odchodzącej” epoki lotnictwa – wyspecjalizowanych maszyn jednozadaniowych.  Późniejsze konstrukcje, jak F-16, F-18, Su-27, czy współczesne Rafale, Typhoony czy F-22 to już maszyny wielozadaniowe.

    Tomcat był najlepszy w swojej klasie, ale obecnie taka maszyna nie jest już potrzebna. Chociaż świetnie sprawdził się w roli samolotu wsparcia, to jego eksploatacja okazała się być za droga. W odróżnieniu jednak od wielu innych, już zapomnianych maszyn doskonale zapisał się w historii, oraz w popkulturze.

    F-14D Tomcat
    F-14D Tomcat

    Na pokładach amerykańskich lotniskowców został zastąpiony przez F-18E/F Super Hornet, oraz F-35 Lighting II. Niestety, Amerykanie bardzo się starają, by części Tomcatów nie trafiły do Iranu, dlatego też starannie utylizują wycofane maszyny, przez co obecnie nie ma możliwości zobaczenia takiej maszyny na żadnych pokazach lotniczych. Miłośnikom lotnictwa pozostają „Top Gun”, „Final Countdown” i ewentualnie wycieczka do Iranu.

    Należący do US Navy F-14A Tomcat obok Tu-95RT nad morzem Śródziemnym - 15 luty 1977
    Należący do US Navy F-14A Tomcat obok Tu-95RT nad morzem Śródziemnym – 15 luty 1977
    F-14 i F-15 eskortujące Tu-95H niedaleko Alaski - 29 maja 1987 roku
    F-14 i F-15 eskortujące Tu-95H niedaleko Alaski – 29 maja 1987 roku
    1985 rok - F-14 Tomcat i Tu-95G
    1985 rok – F-14 Tomcat i Tu-95G
    1 października 1985 roku - F-14A Tomcat i Tu-95D
    1 października 1985 roku – F-14A Tomcat i Tu-95D
    F-14A Tomcat i radziecki Tu-95 - 15 października 1979
    F-14A Tomcat i radziecki Tu-95 – 15 października 1979
    Amerykańska latająca cysterna KC-135R Stratotanker tankująca myśliwiec F-14A Tomcat
    Amerykańska latająca cysterna KC-135R Stratotanker tankująca myśliwiec F-14A Tomcat
    F-14 Tomcat
    F-14 Tomcat
    F-14D Tomcat
    F-14D Tomcat
    F-14 Tomcat
    F-14 Tomcat
    F-14D Tomcat
    F-14D Tomcat
    1 2
    Udostępnij. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr Email
    Poprzedni artykułTupolew Tu-134A na sprzedaż
    Następny artykuł Schienenzeppelin – połączenie pociągu z samolotem
    blank
    Łukasz Kuliberda

    Airsoftowiec, miłośnik militariów i lotnictwa, oraz samochodów na "F" - Fordów, Fiatów i francuskich. Oglądam się za każdym przelatującym samolotem, a ponieważ mieszkam blisko "Gniazda Jastrzębi" bóle karku są na porządku dziennym.

    Podobne artykuły

    Douglas AC-47 Spooky – pierwszy gunship

    13 maja 20225 Mins Read

    USS Gerald R. Ford vs. USS Langley – czyli jak zmieniły się amerykańskie lotniskowce

    10 maja 20226 Mins Read

    Boeing XAT-15 – szkolno-treningowy samolot bombowy

    29 kwietnia 20222 Mins Read
    Najpopularniejsze
    Artykuły
    18 kwietnia 20220

    PL-01 Concept – czołg-makieta, który zawojował mediami

    Zaprezentowany w 2013 roku na targach MSPO w Kielcach projekt czołgu PL-01 Concept dosłownie zawojował…

    Artykuły
    4 kwietnia 20175

    Jagdtiger – najpotężniejszy niemiecki niszczyciel czołgów

    Wprowadzony pod koniec II wojny światowej niemiecki niszczyciel czołgów Sd.Kfz. 186 Jagdtiger, był największym, najcięższym,…

    Artykuły
    15 maja 20160

    Bojowa stacja kosmiczna Polus

    W latach 80. Amerykanie i Rosjanie prowadzili prace nad budową bojowych satelitów i stacji kosmicznych.…

    Reklama
    Najnowsze Artykuły
    18 maja 2022

    Wrocławski Trzonolinowiec

    17 maja 2022

    Tyrrell P34 – sześciokołowy bolid F1

    17 maja 2022

    Jak zachować świeżość żywności na dłużej?

    16 maja 2022

    Jacuzzi ogrodowe – dlaczego warto je mieć?

    15 maja 2022

    TSS Stefan Batory – ostatni polski transatlantyk

    Reklama




    Losowe
    Artykuły
    2 marca 20200

    Zapora Grande Dixence w Szwajcarii

    Zbudowana w 1961 roku zapora Grande Dixence w Szwajcarii jest najwyższą zaporą grawitacyjną w Europie.…

    Lifestyle
    22 stycznia 20200

    Cera problematyczna a codzienna pielęgnacja

    Codzienna pielęgnacja cery problematycznej to podstawa, gdy zależy nam na utrzymaniu jej w dobrej kondycji.…

    Artykuły
    15 kwietnia 20180

    Citycar – słusznie zapomniany samochód elektryczny

    Samochody elektryczne wcale nie są tak nowym wynalazkiem. Już w XIX wieku pojawiały się one…

    Artykuły
    31 października 20162

    Luxtorpeda – legendarny polski pociąg

    W okresie międzywojennym w Polsce kolej rozwijała się bardzo szybko. Wśród wielu inwestycji i projektów…

    Artykuły
    19 grudnia 20180

    Zapomniana Cape Spear Battery

    Półwysep Avalon, znajdujący się w Nowej Fundlandii nie jest zbyt duży, ale znajdujący się na…

    Dołącz do nas na Facebooku
    SmartAge.pl
    O nas
    O nas

    SmartAge.pl - Portal ludzi ciekawych świata powstał w 2014 roku. Na stronie znajdziecie liczne artykuły, ciekawostki, recenzje, wywiady, oraz wiele więcej. Piszemy o rzeczach znanych i nieznanych, o tym co było pierwsze, największe, najlepsze, albo też ostatnie, najmniejsze i najgorsze. Wszystko to podane w ciekawej i zwięzłej formie. SmartAge.pl jest zarejestrowany w międzynarodowym systemie informacji o wydawnictwach ciągłych i oznaczony symbolem ISSN 2391-7342

    Facebook Twitter Instagram LinkedIn RSS
    • Strona główna
    • Kontakt
    • Reklama
    • O nas
    © Copyright by SmartAge Media Sp. z o.o. 2022. Wszelkie prawa zastrzeżone. SmartAge.pl ISSN 2391-7342

    Type above and press Enter to search. Press Esc to cancel.