Dar Pomorza – najsłynniejszy polski żaglowiec

Dar Pomorza jest jednym z najbardziej znanych polskich statków. Żaglowiec ten przez długie lata dzielnie służył polskim marynarzom jako okręt szkolny, a obecnie jako statek-muzeum znajduje się w Gdyni, gdzie przyciąga tysiące turystów. Chyba każdy kto chociaż raz był w tym mieście musiał go widzieć.

Historia żaglowca rozpoczęła się w Niemczech, na początku XX wieku. Jednostkę zamówiła Deutscher Schulschiff Verein,  9 marca 1908 roku w stoczni Blohm und Voss w Hamburgu położono stępkę pod statek, który otrzymał nazwę Prinzess Eitel Friedrich. 3 kwietnia 1909 roku statek został przekazany armatorowi, a wodowanie miało miejsce 12 października 1909 roku. Po zakończeniu prac wyposażeniowych, Prinzess Eitel Friedrich wyszedł w morze w pierwszy rejs 6 kwietnia 1910 roku.

Wykorzystywano go do rejsów szkolnych, organizowanych dwukrotnie – latem na wodach europejskich, oraz zimą na Morzu Karaibskim. Po zakończeniu I wojny światowej na mocy postanowień traktatu wersalskiego jednostka została przekazana w 1919 roku Francji. Nazwę zmieniono na Colbert, ale ostatecznie żaglowiec nie wszedł do eksploatacji. W 1927 roku baron Maurice de Forest zakupił Colberta z zamiarem przebudowania go na jacht. Planów tych również nie zrealizowano i ostatecznie ex-niemiecki żaglowiec został wystawiony na sprzedaż.

W 1929 roku zakupił go polski Komitet Floty Narodowej, szukający następcy dla wysłużonego żaglowca Lwów. Koszt jednostki wyniósł wówczas zaledwie 7000 funtów (współcześnie około 404 500 funtów). Tymczasowo żaglowiec otrzymał nazwę Pomorze i 26 grudnia 1929 roku rozpoczął podróż na holu do stoczni Nakskov w Danii, gdzie miał przejść remont. Podczas rejsu jednostka o mały włos nie zatonęła. Remont w Danii trwał do czerwca 1930 roku.

Podczas prac żaglowiec otrzymał silnik spalinowy o mocy 430 KM i pomocniczy napęd śrubowy. Zmieniono również jego nazwę na Dar Pomorza.Do portu w Gdyni wyremontowany żaglowiec wpłynął 19 czerwca 1930 roku, a już 20 lipca rozpoczął pierwszy rejs szkolny. W okresie od 16 września 1934 roku do 3 września 1935 roku Dar Pomorza jako pierwszy polski statek odbył rejs dookoła świata, pokonując 72 228 km. Całą II wojnę światową żaglowiec spędził internowany w Sztokholmie, z którego powrócił do Polski 24 października 1945 roku.

Mimo wieku, Dar Pomorza pozostawał w eksploatacji do 1982 roku, a jego ostatni rejs miał miejsce 15 września 1981 roku. Po wycofaniu ze służby rolę jednostki szkolnej przejął żaglowiec Dar Młodzieży, natomiast Dar Pomorza został przekazany Centralnemu Muzeum Morskiemu, które przekształciło go w statek-muzeum. Od 27 maja 1983 roku żaglowiec jest udostępniony do zwiedzania w Gdyni – rocznie odwiedza go około 135 000 osób.

W trakcie swojej długiej służby pod polską banderą Dar Pomorza odbył 102 rejsy szkolne i przepłynął ponad 926 000 km (około 25 rejsów dookoła świata). Łącznie na jego pokładzie wyszkolono 13 384 studentów.

Dar Pomorza jest trójmasztową fregatą o długości 80 m (93 m długości z bukszprytem), wyporności 2500 ton oraz tonażu 1561 BRT. Podstawowym napędem były żagle o powierzchni 2100 m², jednak w razie potrzeby statek mógł korzystać z pomocniczego napędu śrubowego. Śrubę napędzał silnik diesla o mocy 430 KM. Średnia prędkość żaglowca wynosiła około 5 węzłów. Załoga jednostki liczyła 28 osób oraz 150-200 uczniów.