Producenci zegarków sportowych starają się zmieścić w swoich produktach coraz to nowsze i bardziej zaawansowane rozwiązania. Jeszcze kilka lat temu optyczny pomiar tętna był ryzykowną nowością, dziś stał się już standardem o jakości porównywalnej z odczytem z czujnika HRM na klatkę piersiową. Firmy takie, jak Garmin i Coros idą jednak o krok dalej. Obie marki wprowadziły w swoich produktach funkcję pulsoksymetru. Na czym polega ta opcja i czy sprawdza się w praktyce?
Czym jest pulsoksymetr?
Pulsoksymetr jest urządzeniem pozwalającym na pomiar wysycenia krwi tlenem, czyli tzw. saturacji, podawanej jako wartość procentowa w jednostce SpO2. Im wyższy jest poziom saturacji, w tym lepszej kondycji znajduje się nasz układ krążeniowo-oddechowy.
Przyjmuje się, że prawidłowa wartość saturacji waha się pomiędzy wartościami 95%, a 98%. Niższe wartości mogą wskazywać na niewydolność krążeniowo-oddechową lub nadmierne obciążenie układu oddechowego będące wynikiem przeciążenia organizmu. Z kolei wartości wyższe możliwe są do osiągnięcia jedynie w komorze tlenowej, gdzie pacjent jest podłączony pod czysty tlen.
Na czym polega spektrofotometria?
Zegarki z pulsoksymetrem opierają swoje działanie na metodzie spektrofotometrii. To całkowicie nieinwazyjny rodzaj badania z wykorzystaniem promieniowania elektromagnetycznego, a dokładniej promieniowania podczerwonego (940 Nm) i światła czerwonego (660 Nm) do oceny stopnia wysycenia krwi tlenem.
Mierzony sygnał składa się z dwóch wartości – stałej i zmiennej, która odnosi się do stopnia absorbancji krwi tętniczej. W płynącej krwi wyróżniamy dwa rodzaje hemoglobiny. Pierwszy z nich to hemoglobina transportująca tlen (tzw. oksyhemoglobina). Drugi rodzaj to tzw. hemoglobina zredukowana, czyli pozbawiona tlenu. Na podstawie różnicy pomiędzy jednym parametrem, a drugim wyliczana jest właśnie saturacja, czyli procentowy udział we krwi hemoglobiny transportującej tlen.
Jak czytać wyniki pomiaru SpO2? Jeżeli przykładowo nasza saturacja wynosi 95% oznacza to, że 95% hemoglobiny dostarcza tlen do naszego organizmu.
Gdzie wykorzystamy pulsoksymetr?
W praktyce, pulsoksymetr wykorzystuje się w dwóch rodzajach sytuacji. Przede wszystkim urządzenie może być użyte do oceny wydolności układu krążeniowo-oddechowego. W tym celu mogą z niego korzystać wszystkie osoby, nie tylko te czynnie uprawiające sport.
Drugie zastosowanie pulsoksymetru dotyczy sportowców, którzy często trenują na dużej wysokości nad poziomem morza. Najczęściej będą to biegacze górscy i trailowi, kolarze MTB, ale też miłośnicy pieszej turystyki górskiej.
Już wiele lat temu zostało wykazane, że wysiłek fizyczny realizowany na wysokości od 3.000-3.200 metrów nad poziomem morza bez wcześniejszego przygotowania wydolnościowego wprowadza organizm w stan hipoksji, czyli narastającego niedoboru tlenowego. Nagle okazuje się, że utrzymanie dotychczasowej intensywności ćwiczeń jest nie możliwe, tempo spada, tętno rośnie i szybciej się męczymy.
Wszystkie te zmiany fizjologiczne wynikają z oddychania rozrzedzonym powietrzem, w którym znajduje się mniej tlenu niż na nizinach. Organizm walczy z chwilowym osłabieniem zwiększając stężenie erytropoetyny we krwi oraz usprawniając zdolność erytrocytów do przenoszenia tlenu.
Tyle teorii, ale gdzie w tym wszystkim miejsce na pomiary z wykorzystaniem pulsoksymetru?
Okazuje się, że regularny pomiar saturacji krwi pozwala na ustalenie, kiedy organizm sportowca adaptował się do nowych warunków wysokościowych na tyle, że bez szkody dla zdrowia może on przenieść się w wyższe partie gór. Przed przystosowaniem się, zauważymy spadek SpO2, zaś w miarę jak organizm będzie się wzmacniał, wzrost i stabilizację tego parametru.
Jaki zegarek sportowy z pulsoksymetrem wybrać?
Obecnie na rynku tylko dwie firmy, z czterech wiodących, produkują zegarki sportowe z pulsoksymetrem dla sportowców.
Jedną z nich jest Garmin, który swoje nowe urządzenia (m. in. Garmin Fenix 6x Pro Solar, Forerunner 745, 245 i 945 oraz Garmin Enduro) wyposaża w odświeżoną wersję czujnika tętna Elevate 3.0. Druga to marka Coros (modele Apex Pro oraz Vertix). Wszystkie z tych urządzeń mogą pełnić rolę zaawansowanych komputerów treningowych, umożliwiających kontrolowanie parametrów kluczowych z punktu widzenia poprawy formy sportowej.
Zegarek z pulsoksymetrem to doskonały wybór, jeżeli często przebywamy i trenujemy w górach. Urządzenia wyposażone w tę technologię wspomagają planowanie treningu i regeneracji tak, aby wzmożony wysiłek na dużej wysokości nie skończył się kontuzją lub przetrenowaniem.