Curtiss T-32 Condor II – “latająca sypialnia”

Zaprojektowany na początku lat 30. Curtiss T-32 Condor II był jednym z wielu praktycznie zapomnianych samolotów pasażerskich z okresu złotej ery lotnictwa. Maszyna powstała na bazie bombowca i wyróżniała się oryginalną konfiguracją wnętrza, które urządzono jako kabiny sypialne dla 12 pasażerów.

Pod koniec lat 20. USAAC (United States Army Air Corps) wprowadził do eksploatacji kilka typów bombowców zbudowanych przez kilku różnych producentów samolotów. Większość maszyn powstawała w niewielkich seriach, ponieważ wojsko nie do końca wiedziało jaką maszyną potrzebuje. Jednym z zaprojektowanych wówczas samolotów był Curtiss B-2 Condor. Chociaż oblatano go w 1929 roku, prawie natychmiast stał się przestarzały.

W zaistniałej sytuacji, zakłady Curtissa opracowały na bazie B-2 samolot pasażerski i transportowy, który otrzymał nazwę Curtiss T-32 Condor II. Maszyna otrzymała unowocześnioną konstrukcję, ale zachowała układ dwupłatowca o mieszanej konstrukcji. T-32 miał 15 m długości, 25 m rozpiętości skrzydeł i masę około 8 ton. Napęd (późniejszych wersji) stanowiły dwa silniki Wright SGR-1920-F3 o mocy 710 KM każdy, zapewniające prędkość maksymalną około 280 km/h i zasięg 1350 km. Wyciszona kabina pasażerska została przystosowana do przewozu 12 pasażerów w kabinach sypialnych, lub 15 w na standardowych fotelach. Cechą charakterystyczną samolotu było chowane podwozie.

Oblot prototypu miał miejsce 30 stycznia 1933 roku. Zbudowano 21 egzemplarzy maszyny w wersji pasażerskiej. W toku eksploatacji 10 maszyn zmodernizowano do wariantu AT-32, wyposażonego w lepsze silniki, a następnie zbudowano jeszcze po 3 egzemplarze wersji AT-32A i AT-32B, wyposażone w mocniejsze silniki, oraz po jednym w wersji AT-32C i AR-32D. US Navy zamówiła dwie maszyny, oznaczone jako R4C-1, a USAAC osiem w wersji bombowej BT-32 i trzy w wersji transportowej CT-32.

Początkowo samoloty pasażerskie trafiły do amerykańskich linii lotniczych, ale z czasem kilka egzemplarzy trafiło do odbiorców zagranicznych – trzy do Chile, sześć do Chin, cztery do Wielkiej Brytanii, oraz przynajmniej jeden do Szwajcarii.

Maszyny w wersji wojskowej oprócz USAAC i US Navy wykorzystywały siły powietrzne Argentyny, Chin, Kolumbii, Hondurasu oraz Peru. Kilka maszyn trafiło do RAF-u, ale nie wprowadzono ich do eksploatacji. Amerykańska armia użyła dwóch maszyn w ekspedycji na Antarktydę w latach 1939-1941. Samoloty otrzymały stałe podwozie, umożliwiające instalację płóz lub pływaków.

Chociaż cywilne T-32 Condor II początkowo osiągnęły sukces, szybko ustąpiły miejsca nowszym konstrukcjom, dysponującym lepszymi osiągami. Podobny los spotkał maszyny wojskowe, które ostatecznie wykorzystywano w zadaniach pomocniczych. W toku eksploatacji doszło do jednej katastrofy maszyny cywilnej, która miała miejsce 27 lipca 1934 roku, gdy szwajcarski Condor II rozbił się w Niemczech. Wszyscy na pokładzie zginęli. Kolejny egzemplarz spłonął w Stanach Zjednoczonych na lotnisku.