Chemin de fer de Petite Ceinture – opuszczona linia kolejowa w Paryżu

Przechadzając się paryskimi uliczkami można natrafić na wiele śladów przeszłości, często ukrytych między budynkami i zapomnianych. Świetnym tego przykładem jest Chemin de fer de Petite Ceinture, czyli okrężna linia kolejowa wokół całego Paryża, zbudowana w połowie XIX wieku i obecnie w znacznej mierze opuszczona.

Wraz z rozwojem kolei na początku XIX wieku, w Paryżu działalność rozpoczęło kilka firm, które rozbudowywały swoje sieci torów i dworców kolejowych. Wszystkie te firmy rywalizowały ze sobą, więc nie było mowy o tym, aby pociągi jednej firmy korzystały z torów i stacji drugiej. Sytuacja ta była o tyle problematyczna, iż przerzucenie towarów z jednej części miasta do drugiej, często wymagało skorzystania z dwóch różnych linii kolejowych oraz dodatkowo z transportu drogowego.

Chemin de fer de Petite Ceinture

Władze Paryża chciały unormować tę sytuację budując własne tory i linie w obrębie miasta, ale trudna sytuacja finansowa uniemożliwiła realizację tych projektów. W latach 40. XIX wieku pojawił się kolejny pomysł na rozbudowę sieci kolejowej w Paryżu. Miasto otoczone było siecią umocnień, fortów i punktów oporu. Wojsko uznało, że przydałaby się sieć torów kolejowych wokół miasta (jedna wewnątrz miasta, jedna przy umocnieniach i jedna poza miastem), która umożliwiłaby przerzucanie żołnierzy i zaopatrzenia między poszczególnymi fortami.

Problemy finansowe władz uniemożliwiały jednak realizację tych projektów. Dopiero w 1851 roku Napoleon III wymusił na właścicielach poszczególnych linii w obrębie Paryża sfinansowanie projektu. Każda z firm miała przekazać po 1 mln franków, a budową linii miały zająć się władze miasta, przy założeniu, że finansujące projekt firmy mogłyby korzystać z linii przez 99 lat.

Jeden z ostatnich pociągów pasażerskich na Chemin de fer de Petite Ceinture

Projekt ruszył do przodu i już 30 września 1853 roku uruchomiono pierwszy odcinek linii okrężnej wokół Paryża. Drugi odcinek uruchomiono 2 maja 1854 roku a trzeci, ostatni fragment sieci, którego budowę zainicjowano w 1852 roku, uruchomiono oficjalnie 25 lutego 1867 roku. Długi czas budowy trzeciej części sieci spowodowany był problemami podczas budowy oraz skalą projektu.

Początkowo Chemin de fer de Petite Ceinture, jak nazwano całą sieć, wykorzystywana była do transportu towarów, ale we wrześniu 1855 roku uruchomiono ruch pociągów pasażerskich. Doprowadziło to do szybkiego wzrostu ruchu. W 1870 roku linię wykorzystano po raz pierwszy do zadań militarnych w trakcie wojny francusko-pruskiej.

Fragment trasy Chemin de fer de Petite Ceinture podczas przebudowy i przystosowania do ruchu przez pociągi innych linii (fot. Smiley.toerist/Wikimedia Commons)

Po wojnie ruch na linii cały czas wzrastał i w 1880 roku było to 5 mln pasażerów rocznie, a w 1883 roku już 13 mln pasażerów. Ilość pociągów pasażerskich które były potrzebne do obsługi tak dużego ruchu sprawił, że pociągi towarowe zaczęły mieć trudności z zachowaniem rozkładu. W tej sytuacji podzielono tory tak, aby pociągi pasażerskie i towarowe nie korzystały z tych samych fragmentów torów.

Linia okrężna była bardzo popularna do początku XX wieku i uruchomienia pierwszych tras metra. W krótkim czasie ruch pasażerski zaczął spadać tak bardzo, że w kwietniu 1934 roku zlikwidowano go całkowicie. Ruch towarowy utrzymywano na części tras aż do lat 90., przy czym w ostatnich latach był on już marginalny. Po zakończeniu eksploatacji Chemin de fer de Petite Ceinture, liczne tunele, tory, wiadukty itp. pozostawiono własnemu losowi.

Pojawiały się różne pomysły na wykorzystanie bądź co bądź rozbudowanej sieci torów. Obecnie część tras zaadaptowano i włączono do ruchu lokalnego, część zaadaptowano do nowych celów, a pozostałe dalej niszczeją i zarastają. To właśnie charakterystyczna roślinność, która rozwija się w opuszczonych kanałach, przez które biegną tory sprawia, że o Chemin de fer de Petite Ceinture zaczęło się ponownie robić głośno.

Niesamowite tunele przyciągają cały czas miłośników urbexu i fotografii, stając się lokalną atrakcja turystyczną. Ukryte przed wzrokiem postronnych tory, niesamowicie kontrastują tętniącym życiem Paryżem powyżej.