Zbudowany w 1951 roku Chase XC-123A chociaż ostatecznie nie wszedł do eksploatacji, zapisał się w historii amerykańskiego lotnictwa jako pierwszy wojskowy samolot transportowy o napędzie odrzutowym. Co ciekawe, samolot powstał jako rozwinięcie dużego szybowca Chase XCG-20, opracowanego po zakończeniu II wojny światowej.
Geneza
W 1947 roku USAF przygotowało wymagania dla nowego, dużego szybowca transportowego. Maszyna miała dysponować ładownością pozwalającą na zabranie lekkich pojazdów. Jedną z przygotowanych maszyn był szybowiec Chase XCG-20 (XG-20). Zbudowano dwa prototypy, a ich próby przeprowadzono w kwietniu 1950 roku. Chociaż ich wynik był pozytywny, ostatecznie zrezygnowano z rozwoju szybowców transportowych.
Nie oznaczało to jednak, że projekt XCG-20 nie był przydatny. Maszyna miała bardzo dobre właściwości lotne, w związku z czym postanowiono wykorzystać ją do budowy samolotu transportowego z napędem tłokowym. Maszyna otrzymała oznaczanie XC-123 i została oblatana 14 października 1949 roku. Po zakończaniu prób wprowadzono ją do eksploatacji jako Fairchild C-123 Provider. Równolegle powstał kolejny prototyp, różniący się napędem, który otrzymał oznaczenie XC-123A.
Pierwszy wojskowy transportowiec o napędzie odrzutowym
Na przełomie lat 40. i 50 w USA bardzo mocno interesowano się rozwojem napędu odrzutowego. Stopniowo wprowadzano go w maszynach bojowych, ale samoloty transportowe wyposażano w sprawdzone silniki tłokowe. W trakcie prób szybowca XCG-20 uznano, że nadaje się on do przebudowy na maszynę eksperymentalną o napędzi odrzutowym.
Aby ułatwić prace rozwojowe, jako napęd wybrano 4 silniki turboodrzutowe General Electric J47-GE-11, takie same jako stosowane w Boeingu B-47 Stratojet, oraz jako dodatkowy napęd w bombowcach Convair B-36 Peacemaker. Umieszczono je pod skrzydłami w dwóch gondolach po dwa silniki. Maszyna otrzymała nazwę Chase XC-123A i została oblatana 21 kwietnia 1951 roku.
Chase XC-123A miał 23,5 m długości i 33,53 m rozpiętości skrzydeł. Maksymalna masa startowa wynosiła 27 216 kg. Napęd stanowiły 4 silniki turboodrzutowe General Electric J47-GE-11, zapewniające prędkość maksymalną 800 km/h i przelotową 640 km/h. Załoga liczyła 3 osoby.
W trakcie prób XC-123A spisywał się dobrze, wykazując zarówno zalety jak np. dobre właściwości lotne i możliwość operowania z krótkich pasów startowych, ale również wady. Przy operowaniu z przygodnego terenu, silniki zasysały zbyt dużo kamieni i piasku, co prowadziło do ich szybkiego zużycia. Dodatkowo silniki zużywały zbyt dużo paliwa jak na stosunkowo niewielkie rozmiary samolotu i udźwig.
Ostatecznie uznano, że XC-123A nie nadaje się do produkcji seryjnej, a jedyny zbudowany prototyp przebudowano, instalując silniki Wright Turbo Compound R3350-89A o mocy 3500 KM każdy. Po przebudowie, maszyna otrzymała oznaczenie Stroukoff YC-123D.
Podsumowanie
Chase XC-123A był maszyna eksperymentalną, która ostatecznie nie zyskała zainteresowania USAF, które doprowadziłoby do rozpoczęcia produkcji seryjnej. Mimo to samolot ten zapisał się w historii amerykańskiego lotnictwa jako pierwszy wojskowy samolot transportowy o napędzie odrzutowym. Co istotne, równolegle XC-123, który wszedł do produkcji jako C-123 zyskał sporą popularność i pozostawał w eksploatacji do lat 90. w kilku krajach.
Samoloty te były bardzo intensywnie wykorzystywano m.in. podczas wojny w Wietnamie zarówno jako maszyny transportowe jak i do zadań specjalnych. Po zakończeniu służby w USA, kilkadziesiąt z ponad 300 zbudowanych maszyn trafiło do różnych odbiorców w Azji i Ameryce Południowej. Dodatkowo samoloty te zagrały w kilku filmach, m.in. Air America, Con Air, Operacja Słoń, Barry Seal: Król przemytu czy też Epidemia
Discover more from SmartAge.pl
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
