Pionierami w dziedzinie budowy śmigłowców dwuwirnikowych były zakłady Boinga i Piaseckiego. Pojedyncze projekty podobnych maszyn powstawały w innych firmach oraz poza USA. W Wielkiej Brytanii w latach 50. za sprawą Raoula Hafner powstał jedyny, produkowany seryjnie dwuwirnikowy śmigłowiec wojskowy Bristol Belvedere.

Historia maszyny związana jest z projektem śmigłowca Bristol Type 173, który wzbił się w powietrze 3 stycznia 1952 roku. Projekt ten mimo zbudowania 5 prototypów nie był kontynuowany i do produkcji seryjnej nie doszło. W 1956 roku prace nad Type 173 przerwano. W związku z tym zakłady Bristola skupiły się na pracach nad prototypowymi śmigłowcami Type 191 i Type 193 dla Royal Navy i Royal Canadian Navy. Również i te projekty skasowano, ale brytyjski RAF zainteresował się projektem Type 192, będącym kolejną wersją wspomnianych maszyn.

Bristol Belvedere
Bristol Belvedere

Maszyna wykorzystywała podzespoły śmigłowca Type 191. Wykorzystano częściowo ukończone prototypy, oraz doświadczenie z prac nad wcześniejszymi maszynami, aby przyśpieszyć budowę prototypu nowej wersji. Maszyna otrzymała oznaczenie Bristol Type 192 Belvedere. Pod względem zakładanych możliwości, śmigłowiec miał być maszyną transportową jak i bojową, przystosowaną do zwalczania okrętów podwodnych.

Pierwszy prototyp oblatano 5 lipca 1958 roku. Po serii prób, w trakcie których stopniowo dopracowywano wyposażenie maszyn, RAF zamówił 26 egzemplarzy seryjnych, przy czym maszyny były od początku przystosowane do prowadzenia działań dla Royal Navy. Śmigłowce trafiły do jednostek liniowych i wykorzystywane były krótko, bo tylko do 1969 roku. W tym czasie wykorzystano je w działaniach bojowych podczas konfliktu adeńskiego oraz w Borneo.

Bristol Belvedere
Bristol Belvedere

Belvedere spisywały się nieźle, ale ze względu na potrzebę ich dostosowania do prowadzenia działań na morzu, miały wiele niekoniecznie użytecznych rozwiązań. Dostęp do kokpitu z wnętrza kadłuba wymagał przejścia wąskim przejściem obok silnika, podwozie przednie było bardzo wysokie, aby umożliwić transport torped pod kadłubem, ale z drugiej strony utrudniało wchodzenie na pokład. Również udźwig pozostawiał wiele do życzenia, ponieważ przedział transportowy mieścił do 18 w pełni wyposażonych żołnierzy lub ładunek o masie 2700 kg, przy czym załadunek dobywał się przez boczne drzwi w kadłubie.

W toku prac nad projektem i samej eksploatacji opracowano kilka wersji maszyny, które nie weszły do produkcji seryjnej. Były to: Type 192C, wersja cywilna z miejscem dla 24 pasażerów, Type 194 z silnikami Gnome oraz wspomniane Type 191 i 193.

Bristol Belvedere
Bristol Belvedere

Perspektywa pozyskania nowocześniejszych amerykańskich Boeingów CH-47 Chinook oraz niska żywotność podzespołów (przewidywano, że Belvedere mógł wylatać 1600 godzin) sprawiły, że eksploatacja Belvederów straciła sens. W związku z tym już w 1969 roku maszyny te wycofano ze służby. Minęło jednak dużo czasu zanim Chinooki weszły do służby w brytyjskim lotnictwie. Do naszych czasów przetrwały 4 Belvedery

Bristol Belvedere miał 16,5 m długości, a maksymalna masa startowa wynosiła 8618 kg. Napęd stanowiły dwa silniki Napier Gazelle o mocy 1465 KM każdy, zapewniające prędkość maksymalną 222 km/h i zasięg 740 km. Śmigłowiec mógł zabierać na pokład 19 w pełni wyposażonych żołnierzy lub 12 rannych na noszach, 2 siedzących oraz personel medyczny albo ładunek o masie 2700 kg.

Wspieraj SmartAge.pl na Patronite
Udostępnij.