Boulton Paul P.75 Overstrand – „pierwszy i ostatni”

Oblatany w 1933 roku Boulton Paul P.75 Overstrand był pierwszym brytyjskim samolotem bombowym z zamkniętą i sterowaną hydraulicznie wieżyczką na nosie, oraz ostatnim dwusilnikowym, dwupłatowym bombowcem RAF.

Historia bombowców Boulton Paul P.75 Overstrand zaczęła się w 1926 roku wraz z oblotem prototypu bombowca Boulton Paul P.29 Sidestrand. Maszyna to była rozwinięciem konstrukcji z czasów I wojny światowej, ale różniła się od nich staranniejszym podejściem do aerodynamiki i lepszymi osiągami, w tym prędkością maksymalną 224 km/h.

To właśnie wzrost prędkości maksymalnej sprawił, że zaczęto rozważać zaprojektowanie nowego samolotu. Przy „tak dużej” prędkości (jak na tamte lata) strzelcy w odkrytych stanowiskach, oraz piloci siedzący w otwartym kokpicie narażeni byli na silne podmuchy wiatru. Zmniejszało to komfort pracy oraz utrudniało wykonywanie podstawowych zadań, jak choćby obsługa karabinu maszynowego.

Rozwiązaniem tego problemu było zainstalowanie zamkniętych, albo bardziej osłoniętych stanowisk. W związku z tym już pod koniec lat 20. rozpoczęto prace koncepcyjne nad taką modyfikacją Sidestrandów. Ostatecznie w 1933 roku w powietrze wzbił się prototyp nowego bombowca, nazwanego Boulton Paul P.75 Overstrand. Maszyna powstałą w wyniku przebudowy Sidestranda. Wyposażono ją w mocniejsze silniki, zamknięty kokpit i sterowaną hydraulicznie wieżyczkę na nosie. Pozostałe stanowiska strzeleckie dalej były otwarte, ale osłonięto je, aby zminimalizować powiewy wiatru.

Samolot miał 14 m długości i 22 m rozpiętości skrzydeł, a jego maksymalna masa wynosiła 5412 km. Napęd stanowiły dwa dziewięciocylindrowe silniki Bristol Pegasus IIM.3 o mocy 580 KM, zapewniające prędkość maksymalną 238 km/h i zasięg 877 km.

Uzbrojenie bombowca składało się z trzech karabinów maszynowych Lewis kalibru 7,7 mm, po jednym na stanowisku na nosie (zamkniętym i sterowanym hydraulicznie), grzbiecie i pod kadłubem. Ładunek bomb wynosił natomiast 680 kg, a załoga liczyła 5 osób.

Efekty prób były na tyle dobre, że trzy kolejne samoloty przebudowano, a następnie RAF złożyło zamówienie na 24 nowe bombowce. Samoloty spisywały się bardzo dobrze, ale szybki rozwój lotnictwa w latach 30. sprawił, że bardzo szybko Overstrandy stały się przestarzałe. Już w 1938 roku zaczęto je wycofywać i zastępować bombowcami Bristol Blenheim. Do wybuchu wojny w linii pozostało 11 bombowców (jeden utracono wcześniej w wypadku, w którym zginęło 3 członków załogi, a kilka kolejnych maszyn zostało uszkodzonych w wypadkach tak bardzo, że nie nadawały się do naprawy).

Jako całkowicie przestarzałe, Overstrandy wykorzystywano do zadań szkoleniowych, ale po wypadku, do którego doszło 22 kwietnia 1940 roku zaczęto je systematycznie wycofywać z służby i złomować. Historia tych maszyn okazała się bardzo krótka i całkowicie zapomniana. Warto jednak dodać, że były to ostatnie dwusilnikowe, dwupłatowe bombowce RAF wywodzące się z zaprojektowanych podczas I wojny światowej bombowców Vickers Vimy oraz Handley Page Typo O.