Konflikt ukraińsko-rosyjski, który wybuchł w 2014 roku wymusił modernizację ukraińskiej armii. Po wieloletniej przerwie powróciła tam idea zbudowania ciężkiego BWP na podwoziu czołgu – BMP-64. Projekt miał być sposobem na wykorzystanie dużej ilości zbędnych kadłubów czołgów T-64.
Geneza
Wraz z rozpadem ZSRR i uzyskaniem niepodległości przez Ukrainę, kraj ten przejął sporą część radzieckiego arsenału i zakładów zbrojeniowych. Niegdyś potężne i prężnie działające zakłady długo nie mogły się jednak odnaleźć w nowej „ukraińskiej” rzeczywistości. Dopiero kilkanaście lat później sytuacja zaczęła się zmieniać. Niestety ciężkie rządy oligarchów, rozkradanie kraju i korupcja oraz perturbacje polityczne utrudniały wszelkie projekty.
W 2012 roku UkrOboronProm czyli ukraińskie konsorcjum zbrojeniowe utworzone w 2010 roku, zaprezentowało ciekawy i nietypowy bojowy wóz piechoty – BMP-64 (znany również jako BMT-64 albo BMPT-64). Jest to ciężki BWP zbudowany na podwoziu czołgu T-64. Oznacza to, że posiada on znacznie grubszy pancerz niż standardowe BWP i jest w znacznym stopniu zunifikowany z T-64.
Prace nad pojazdem trwały przez jakiś czas i… słuch o nich zaginął. Zapewne problemy finansowo-polityczne Ukrainy w latach 2013-2014 uniemożliwiły dokończenie prac nad pojazdem, który powstał w kilku prototypach. Sytuacja zmieniła się wraz z wybuchem konfliktu ukraińsko-rosyjskiego w 2014 roku. Specyfika walk, często prowadzonych w terenie zurbanizowanym sprawiła, że na nowo zaczęto wracać do pomysłu wyposażenia wojska w ciężki BWP.
Wkrótce po rozpoczęciu walk UkrOboronProm poinformował o wznowieniu prac nad BMP-64, z zamiarem doprowadzenia go do pełnej dojrzałości i gotowości produkcyjnej do końca 2015 roku. Ostatecznie produkcji seryjnej jednak nie podjęto, skupiając się na innych projektach.
BMP-64 – ciężki BWP
Bojowy wóz piechoty BMP-64 to nic innego jak podwyższone podwozie czołgu T-64, z którego usunięto wieżę, a silnik przeniesiono do przodu (tak jak we wszystkich BWP). Pojazd napędzany jest silnikiem 5TDF z T-64. Pancerz pojazdu nie jest do końca znany, ale prawdopodobnie zapewnia pełną ochronę przed pociskami kalibru 40 mm (co jak na BWP jest całkiem niezłą ochroną). Dodatkowo BMP-64 wyposażono w system obrony aktywnej Nóż.
Uzbrojenie BMP-64 jest również potężne. Jako podstawowy środek walki wykorzystano działko automatyczne kalibru 30 mm (2A42 lub KBA-2 albo ZTM-1/2), karabin maszynowy, a w maksymalnej konfiguracji dodatkowo dwie wyrzutnie przeciwpancernych pocisków kierowanych i… granatnik 30 mm oraz dwa działka 23 mm. Wszystko to zamontowano w bezzałogowej wieży.
Pojazd waży 34 tony, więc jest lżejszy od niemieckiej Pumy i rosyjskiego BTR-T. Załogę stanowi 3 żołnierzy, a miejsca w środku wystarczy dla 12 żołnierzy desantu.
Potrzeba matką wynalazku
BMP-64 oparto na podwoziu T-64. Czołg ten nie jest już produkowany i poza Ukrainą oraz może jakimiś zapomnianymi magazynami w Rosji, nie jest już wykorzystywany. Ciężko powiedzieć czy w przypadku rozpoczęcia produkcji seryjnej podwozia BWP będą budowane od podstaw (ukraińskie zakłady mają wszystko co potrzebne do tego) czy też będą konwersjami starych podwozi czołgów, wycofanych z eksploatacji.
W obecnej sytuacji politycznej Ukrainy wątpliwe jest również zaoferowanie pojazdu na eksport. Jego konstrukcja wydaje się być raczej potrzebą chwili albo zaspokojeniem możliwych przyszłych potrzeb armii ukraińskiej, ponieważ prace nad BMP-64 były kontynuowane bez zamówienia rządowego.
W przeciwieństwie do tradycyjnych bojowych wozów piechoty, ich ciężkie odpowiedniki zapewniają na tyle duży poziom ochrony, że mogą przy odpowiednim dowodzeniu prowadzić działania nawet w terenie zurbanizowanym. Taka idea stała za projektem BMP-64. W trakcie rosyjskiej inwazji na Ukrainę na początku 2022 roku tradycyjne bojowe wozy piechoty rosyjskiej armii poniosły olbrzymie straty, co jeszcze bardziej uwidoczniło potrzebę posiadania ciężkich BWP.
Fot. UkrOboronProm