Na początku II wojny światowej Fleet Air Arm, czyli siły lotnicze Royal Navy zauważyły potrzebę wprowadzenia do służby nowego, dysponującego lepszymi osiągami samolotu myśliwskiego przeznaczonego do obrony baz floty. Tak rozpoczęła się historia myśliwca Blackburn Firebrand, który ostatecznie wszedł do służby jako myśliwiec torpedowy.
Geneza
Podstawowymi myśliwcami Fleet Air Arm pod koniec lat 30. były dwupłatowe Gloster Gladiator i Sea Gladiator. Samoloty te powstały jednak w oparciu o przestarzałe założenia i w przededniu wybuchu II wojny światowej były całkowicie przestarzałe. W związku z tym, dowództwo Royal Navy zleciło opracowanie nowego myśliwca pokładowego, jakim stał się Fairey Fulmar. Samolot został oblatany na początku 1940 roku i już w maju wszedł do służby jako tymczasowe rozwiązanie problemu przestarzałej floty samolotów myśliwskich. Od początku maszyna ta była traktowana jako konstrukcja przejściowa, która ostatecznie zostałaby zastąpiona bardziej dopracowaną konstrukcją. Ostatecznie jej następcą miał stać się myśliwiec Fairey Firefly, który był jej rozwinięciem.
W tym samym czasie znacznie zmieniła się sytuacja na froncie i potrzeby brytyjskich sił powietrznych. O ile przed wojną obroną baz Royal Navy miało zajmować się lotnictwo RAF, tak po wybuchu wojny wraz z rosnącym zagrożeniem dla baz floty, zadanie ich obrony powierzono lotnictwu Fleet Air Arm. Zrodziło to jednak istotny problem. Myśliwce Fairey Fulmar i Firefly nie były przystosowane do takich zadań – projektowano je z myślą o łączeniu roli samolotów myśliwskich i rozpoznawczych, a nie myśliwców zdolnych do atakowania bombowców i walki z innymi, dysponującymi dużym zasięgiem myśliwcami bazującymi na lądzie. W tej sytuacji Fleet Air Arm musiało wprowadzić do swojego uzbrojenia nowy myśliwiec.
Myśliwiec, który stał się myśliwcem torpedowym
W pierwszej kolejności przygotowano specyfikację dla nowego myśliwca. Według niej, maszyna miała posiadać silnik rzędowym Napier Sabre III o mocy 2305 KM i uzbrojenie w postaci przynajmniej 4 karabinów maszynowych. Od początku zakładano, że będzie to samolot pokładowy, dzięki czemu mógłby być używany równolegle na lotniskowcach i w bazach na lązie. Projekt takiej maszyny przygotowały zakłady Blackburn. Został on zatwierdzony przez Ministerstwo Lotnictwa i skierowany do realizacji w grudniu 1940 roku. W pierwszej kolejności miały powstać trzy prototypy.
Prace nad samolotem nie miały dużego priorytetu ze względu na inne priorytety, dlatego pierwszy, pozbawiony uzbrojenia prototyp nowego myśliwca oblatano dopiero 27 lutego 1942 roku. Drugi prototyp, tym razem uzbrojony w 4 działka kalibru 20 mm oblatano 15 lipca 1942 roku. W luty, 1943 roku przeprowadzono próby na lotniskowcu HMS Illustrious. Maszyna otrzymała oznaczanie Blackburn Firebrand F.Mk I
Wyniki prób nie były najlepsze. Osiągi samolotu odbiegały od oczekiwań, a dodatkowo pojawił się problem z dostępnością silników, które wykorzystywano również w myśliwcach Hawker Typhoon, które miały wyższy priorytet niż samoloty pokładowe. Dodatkowo Royal Navy zaczęła otrzymywać nowe myśliwce z USA. W związku z tym zapotrzebowanie na nowy myśliwiec znacznie zmalało.
W tej sytuacji zmieniono specyfikację maszyny na samolot myśliwsko-bombowo-torpedowy o oznaczeniu Blackburn Firebrand TF.Mk II. Aby przyśpieszyć prace przebudowano drugi prototyp wersji F.Mk I, dodając zaczepy pod kadłubem dla jednej torpedy lub bomb. Maszynę w tej wersji oblatano 31 marca 1943 roku i po testach skierowano do produkcji w obu opracowanych wersjach. Z racji ograniczonej liczby silników powstało 9 maszyn w wersji F.Mk I i 12 w wersji TF.Mk II.
Dalszy rozwój
Pierwsze samoloty Blackburn Firebrand trafiły do jednostek szkolnych, które miały przeprowadzić ich dalsze próby. Równocześnie podjęto decyzję o opracowaniu kolejnego wariantu samolotu, ale wyposażonego w bardziej dostępny silnik gwiazdowy. Wybór padł na Bristol Centaurus VII o mocy 2400 KM. Poza zmianą silnika i dostosowaniem kadłuba (zmieniono np. kształt owiewki kabiny), maszyna miała niewiele zmian i oznaczona była jako TF.Mk III. Oblatano ją po przebudowie z wersji F.Mk I już 21 grudnia 1943 roku. Podczas prób zauważono problemy z statecznością, których nie wyeliminowano do końca. Ostatecznie zbudowano więc 2 prototypy (oba przebudowane z F.Mk I) i 27 maszyn seryjnych.
Aby wyeliminować zauważone problemy, opracowano kolejny wariant, oznaczony jako TF Mk.IV (lub też TF.Mk 4). Maszyna otrzymała powiększone powierzchnie sterowe odchylone nieco w prawą stronę oraz nowy silnik Bristol Centaurus IX o mocy 2520 KM. Na skrzydłach dodano hamulce aerodynamiczne, dzięki którym możliwe było łatwiejsze bombardowanie w locie nurkowym. Z powodu niskiego priorytetu, prace nad samolotem szły bardzo powoli.
Wariant TF.Mk IV został oblatany dopiero 17 maja 1945 roku. Zakres zmian uznano za odpowiedni, więc maszynę skierowano do produkcji, która zakończyła się na 170 egzemplarzach. W oparciu o wnioski z eksploatacji opracowano jeszcze jeden wariant, oznaczony jako TF.Mk 5, w którym wprowadzono niewielkie poprawki aerodynamiczne i mechaniczne płatowca. Powstały 124 samoloty w tej wersji (przebudowane z wersji TF.Mk IV, a jedną maszynę przebudowano na prototyp wariantu TF.Mk 5A z hydraulicznym wspomaganiem lotek. Dodatkowo kolejnych 6 maszyn przebudowano do wersji seryjnej TF.Mk 5A.
Dane taktyczno-techniczne
Poza różnicami w silnikach oraz szczegółach konstrukcji, poszczególne wersje miały zbliżone parametry taktyczno-techniczne. Ze względu na liczbę wyprodukowanych maszyn, za podstawowy wariant uznaje się jednak wersje TF.Mk IV. Maszyny w tej wersji miały 11,8 m długości i 15,6 m rozpiętości skrzydeł. Maksymalna masa wynosiła 7575 kg. Napęd stanowił osiemnastocylindrowy silnik gwiazdowy Bristol Centaurus IX o mocy 2520 KM, zapewniający prędkość maksymalną 550 km/h i przelotową 412 km/h. Zasięg wynosił 1200 km. Uzbrojenie składało się z 4 działek kalibru 20 mm oraz dodatkowo 16 rakiet RP-3 lub jednej torpedy o masie 840 kg, albo dwóch bomb o łącznej masie 910 kg.
Eksploatacja
Blackburn Firebrand nie wszedł do służby operacyjnej podczas II wojny światowej. Zbudowane maszyny po serii prób trafiły 1 września 1945 roku do 813 Dywizjonu Lotnictwa Marynarki Wojennej. Jednostkę następnie rozwiązano 30 września 1946 roku i ponownie sformowano 1 maja 1947 roku, przezbrajając ją z maszyn TF.Mk IV na TF.Mk V. Samoloty operowały najpierw z lotniskowca HMS Implacable, a później z HMS Indomitable. W 1953 roku dywizjon przezbrojono jednak w samoloty Westland Wyvern. Kolejną jednostką, która otrzymała Firebrandy był 827 Dywizjon Lotnictwa Marynarki Wojennej operujący z lotniskowca HMS Eagle.
Podsumowanie
Ogólnie Blackburn Firebrand nie cieszyły się pozytywnymi opiniami wśród pilotów. Samoloty krytykowano za słabe osiągi, niewystarczającą widoczność oraz ogólnie złe zachowanie w powietrzu. W połączeniu z małą liczbą wyprodukowanych maszyn, które w praktyce nie nadawały się ani do walko jako myśliwce, ani jako torpedowce, sprawiło to, że ich kariera była krótka i mało znacząca.
Discover more from SmartAge.pl
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
