Beach Pneumatic Transit – zapomniany przodek nowojorskiego metra

W latach 70. XIX wieku, 30 lat przed tym jak nowojorskie metro rozpoczęło swoją działalność, Alfred Ely Beach stworzył koncepcję podziemnego środka transportu, nazwanego Beach Pneumatic Transit, który miał ułatwić podróżowanie po Nowym  Jorku. Chociaż udało mu się stworzyć prototyp tunelu i samego pojazdu, ostatecznie po 3 latach projekt upadł.

Alfred Ely Beach urodził się 1 września 1826 roku. Już w młodości dał się poznać jako zdolny wynalazca, ale dopiero w latach 60. zaczął prace nad swoim najbardziej znanym dziełem – podziemną koleją pneumatyczną. Według założeń, pod miastem, np. Nowym Jorkiem, miała powstać sieć tuneli, w których poruszałyby się specjalne kilkuosobowe wagony z pasażerami. Do ich napędu miało być używane sprężone powietrze, co eliminowałoby problem zadymienia tuneli w przypadku tradycyjnych parowozów.

W 1867 roku Beach zaprezentował w American Institute Exhibition w Nowym Jorku model swojego systemu transportowego (prawdopodobnie inspirowanego londyńskim Crystal Palace pneumatic railway). Pomysł wzbudził spore zainteresowanie, dzięki czemu konstruktor podjął decyzję o rozpoczęciu prac nad większym i praktycznym prototypem. Budowę niewielkiej trasy o długości 95 m rozpoczął w 1869 roku. Tunel wydrążono pod Broadwayem, między ulicami Arren Street i Murray Street.

Koszt prac wyniósł 350 000 dolarów (współcześnie około 6,65 mln dolarów). Kwotę tę Beach wyłożył z własnych oszczędności, ale cały czas szukał inwestorów, którzy pozwoliliby mi na rozbudowanie projektu. W ciągu zaledwie 58 dni udało mu się zbudować liczący 95 m tunel, stację z poczekalnią, oraz jeden wagon. Oficjalne otwarcie Beach Pneumatic Transit, jak nazwano jego system transportowy, miało miejsce 26 lutego 1870 roku.

Początkowo system wzbudził spore zainteresowanie i przyciągnął dziesiątki tysięcy nowojorczyków (w ciągu zaledwie dwóch pierwszych tygodni wykonano 11 000 przejazdów), którzy chcieli przejechać się wagonikiem przez tunel i z powrotem, ponieważ sam tunel był ślepy. Koszt przejazdu wynosił 25 centów od osoby, a pozyskane środki przekazywane były na cele charytatywne.

Beach planował, że po uzyskaniu stosownych pozwoleń, rozbuduje trasę do łącznej długości 8 km, aż do Central Parku. Niestety próby zdobycia zarówno środków finansowych jak wszelkich pozwoleń, a przede wszystkim przychylności władz, nie powiodły się. W 1873 roku, po wykonaniu ponad 400 000 przejazdów, tunel zamknięto. Wejście do tunelu zabezpieczono i wszyscy zapomnieli o projekcie Beacha.

Dopiero w 1912 roku podczas prac nad kolejną linią nowojorskiego metra, robotnicy odkryli pod ziemią tunel Beach Pneumatic Transit, oraz znajdujący się w nim porzucony wagonik. W poczekalni stało nawet pianino, które umieszczono tam dla oczekujących na przejazd osób. Fragmenty konstrukcji tunelu i wagonika przekazano do Cornell University, ale po kilku latach ślad po nich zaginął.

Sam tunel wykorzystano jako element tunelu metra, przez co całe miejsce zniszczono. Według niepotwierdzonych informacji, fragment poczekalni lub odnogi tunelu został jednak zachowany, a dojście do niego możliwe jest przez ukryty w tunelu metra właz. Nie wiadomo ile jest w tym prawdy. Na pewno legendę tą wykorzystano w filmie Pogromcy Duchów II – przez tunel Beach Pneumatic Transit płynęła rzeka paranormalnego szlamu. Co ciekawe, pomysł Beacha wykorzystano również podczas tworzenia nowojorskiej poczty pneumatycznej.