BAP Almirante Grau – ostatni tradycyjny krążownik

Wraz z rozwojem uzbrojenia rakietowego, w latach 50. do służby zaczęły wchodzić pierwsze krążowniki rakietowe. Tym samym nastąpił zmierzch tradycyjnych krążowników uzbrojonych tylko w artylerię. Większość tego typu okrętów szybko wycofano i zezłomowano, ale ostatnim tradycyjnym krążownikiem jaki pozostał w eksploatacji przez długie lata był peruwiański BAP Almirante Grau, który swoją służbę zakończył dopiero we wrześniu 2017 roku.

Krążowniki typu De Zeven Provinciën

Historia BAP Almirante Grau zaczęła się w latach 30. w Holandii. Królewska Holenderska Marynarka Wojenna zamówiła w 1932 roku dwa nowe lekkie krążowniki, które miały być wykorzystywane w Holenderskich Indiach Wschodnich. Obie jednostki, których budowę rozpoczęto w 1939 roku wywodziły się konstrukcyjnie z HNLMS De Ruyter, który wszedł do służby 3 października 1936 roku

Nowe okręty miały 187 m długości, wyporność 12 040 ton, a napęd stanowiły dwie turbiny parowe o mocy 85 000 KM, zapewniające prędkość maksymalną 32 węzłów i zasięg 13 000 km przy prędkości 12 węzłów. Uzbrojenie okrętów miało się składać z dwóch potrójnych i dwóch podwójnych wież z działami kalibru 152 mm (10 dział), sześciu podwójnych działek przeciwlotniczych kalibru 40 mm oraz dwóch podwójnych wyrzutni torped kalibru 533 mm.

Budowę pierwszego krążownika – De Zeven Provinciën rozpoczęto 19 maja 1939 roku, a drugiego, Kijkduin 5 września 1939 roku. Wybuch wojny a następnie okupacja Holandii sprawiły, że prace nad okrętami przerwano. Niemcy postanowili dokończyć je według własnych planów, ale prace przebiegały bardzo wolno. Stoczni brakowało mocy przerobowych, a dodatkowo holenderski ruch oporu prowadził intensywne działania sabotażowe.

Kijkduin został zwodowany 24 grudnia 1944 roku z zamiarem wykorzystania jego nieukończonego kadłuba do zablokowania kanału Nieuwe Waterweg. Tak się jednak nie stało. Po zakończeniu walk Holendrzy postanowili dokończyć budowę okrętów, zmieniając jednak ich konfigurację w oparciu o doświadczenia zdobyte w trakcie II wojny światowej. Największa zmiana dotyczyła uzbrojenia, które ostatecznie składało się z 8 dział kalibru 152 mm (cztery dwudziałowe wieże), 8 dział przeciwlotniczych kalibru 57 mm (cztery podwójne zestawy)) i 8 działek przeciwlotniczych kalibru 40 mm. Zmianie uległa również nazwa Kijkduin, którego przemianowano na De Ruyter (jego poprzednik został zatopiony w trakcie walk). W 1950 roku nazwy okrętów zamieniono.

De Zeven Provinciën został zwodowany 22 sierpnia 1950 roku a do służby wszedł 17 grudnia 1953 roku. De Ruyter wszedł do służby 18 listopada 1953 roku. Po wejściu do służby krążowniki był bardzo intensywnie wykorzystywane aż do lat 70. W trakcie służby De Zeven Provinciën został zmodernizowany – usunięto rufowe wieże, zastępując je wyrzutniami pocisków przeciwlotniczych RIM-2 Terrier. Z powodów finansowych podobnej modernizacji nie przeprowadzono na De Ruyter. W latach 70. oba krążowniki były już jednak przestarzałe i zbyt mocno zużyte dla holenderskiej floty. Nie oznaczało to jednak końca ich kariery.

Pod peruwiańską banderą

De Ruyter został wycofany z służby 12 października 1972 roku, a 7 marca 1973 roku sprzedany Peruwiańskiej Marynarce Wojennej, jako odpowiedź na chilijski krążownik Almirante Latorre  (ex. szwedzki HSwMS Göta Lejon). Nowy właściciel przemianował go na BAP Almirante Grau.

18 października 1975 roku z służby został wycofany De Zeven Provinciën, który w sierpniu 1976 roku również trafił do Peru, gdzie nadano mu nazwę BAP Aguirre. Zanim jednak krążownik wszedł do służby, przeszedł przebudowę. Usunięto rufowe wyrzutnie rakiet i zastąpiono je hangarem dla helikopterów.

Okręty znacząco wzmocniły peruwiańską flotę, jednak od początku wiadomo było, że wymagają modernizacji, ponieważ technologicznie ustępowały ówczesnym okrętom wojennym pod każdym względem. W latach 1985-1988 w Holandii przeprowadzono modernizację BAP Almirante Grau. W trakcie prac zainstalowano nowoczesne radary oraz systemy elektroniczne, m.in. system zarządzania uzbrojeniem Signaal SEWACO Foresee PE, radar nawodny Signaal DA-08, radar wczesnego ostrzegania Signaal LW-08,radar nawigacyjny Decca 1226, radar systemu kontroli ognia Signaal STIR-24 i radar systemu kontroli ognia Signaal WM-25. Usunięto również cztery działka kalibru 40 mm.

15 lutego 1988 roku okręt wrócił do służby. Równocześnie peruwiańska flota chciała przeprowadzić podobną modernizację na drugim okręcie, BAP Aguirre, jednak z powodu braku funduszy prac nie przeprowadzono. W związku z tym krążownik pozostawał w ograniczonej eksploatacji do końca lat 90., a 21 marca 1999 roku został wycofany ze służby i później zezłomowany.

Dzięki modernizacji, BAP Almirante Grau pozostał w eksploatacji znacznie dłużej. W 1993 roku wzmocniono jego uzbrojenie, instalując 8 wyrzutni rakiet Otomat Mk 2 SSM. Wykorzystywany jako okręt flagowy, krążownik pływał pod peruwiańską banderą do 26 września 2017 roku, kiedy to został ostatecznie wycofany ze służby jako ostatni, tradycyjny krążownik z uzbrojeniem artyleryjskim. Rolę peruwiańskiego okrętu flagowego przyjęła tym samym fregata BAP Montero (FM-53).