Najważniejszymi brytyjskimi bombowcami podczas II wojny światowej były Short Stirling, Handley Page Halifax i Avro Lancaster. W 1944 roku rozpoczęto prace nad następcą tego ostatniego. Ich efektem było powstanie ulepszonej wersji Lancastera oznaczonej jako Avro Lincoln. Samoloty te wykorzystywano do lat 60. i były to ostatnie brytyjskie bombowce strategiczne z silnikami tłokowymi.
Geneza
W 1943 roku dowództwo RAF uznało, że dotychczas wykorzystywane bombowce strategiczne chociaż wystarczają do działań w Europie, dysponują za małym zasięgiem i udźwigiem bomb, aby operować w rejonie Pacyfiku, gdzie zamierzano ich użyć w walce z Japonią w końcowej fazie II wojny światowej. Kolejnym problemem była dosyć duża różnica jakościowa między brytyjskimi maszynami a najnowszymi amerykańskimi bombowcami B-29.
W związku z tym opracowano specyfikację dla nowego, ciężkiego bombowca przystosowanego do działania na dalekim wschodzie – B.14/43. Nowa maszyna miała dysponować lepszym zasięgiem i większym ładunkiem bomb oraz pułapem operacyjnym. Prace nad nowym bombowcem szybko zlecono zakładom Avro, które zaproponowały zaprojektowanie znacznie lepszej wersji używanego przez RAF Lancastera.
Prace nad samolotem trwały do połowy 1944 roku. Nowa maszyna zewnętrznie przypominała swojego poprzednika i początkowo nosiła nawet oznaczenie Lancaster IV i Lancaster V, ale ze względu na zakres zmian podjęto decyzję o zmianie nazwy na Avro Lincoln.
Ostatni brytyjski bombowiec z silnikami tłokowymi
Po raz pierwszy Avro Lincoln wzbił się w powietrze 9 czerwca 1944 roku, krótko po lądowaniu Aliantów w Normandii. Samolot miał taki sam układ konstrukcyjny jak Lancaster, ale posiadał znacznie większy kadłub, pozwalający na zwiększenie ilości przenoszonego paliwa oraz uzbrojenia, nowe silniki, a także ulepszone wyposażenie.
Standardowy ładunek bomb zwiększono do 6400 kg (Lancaster mógł przenosić ładunek bomb o masie 6350 kg tylko na krótki lotach), Zasięg wzrósł do 4720 km lub 2365 km z maksymalnym ładunkiem bomb (Lancaster miał maksymalny zasięg 4070 km). Zastosowano również nowe silniki Rolls-Royce Merlin 85 o mocy 1750 KM każdy (Lincoln Mk I) lub Rolls-Royce Merlin 66 (Lincoln Mk II). Zapewniły one wzrost prędkości maksymalnej z 462 km/h w przypadku Lancastera do 513 km/h w Lincolnie, oraz co istotne pozwoliły na loty na pułapie 9295 m (Lancaster mógł latać maksymalnie na 6650 m).
Uzbrojenie obronne składało się z 6 karabinów maszynowych kalibru 12,7 mm w trzech podwójnych wieżyczkach na dziobie, grzbiecie i ogonie. Załoga liczyła 7 osób – dwóch pilotów, nawigator, operator radia i trzech strzelców, z których przedni był również bombardierem.
Pierwsze próby Lincolna przeprowadzone w połowie 1944 roku zakończyły się bardzo dobrze. Samolot spisywał się znakomicie, a ze względu na konstrukcję podobną do Lancastera był łatwy w przyswojeniu dla załóg. Natychmiast podjęto decyzję o rozpoczęciu produkcji seryjnej a pierwsze maszyny trafiły do jednostek już w 1945 roku. Zanim jednak zakończono proces szkolenia wojna się skończyła, więc maszyny nie wzięły udziału w walkach na Pacyfiku.
Po wojnie podjęto decyzję o zastąpieniu Lincolnami wszystkich starszych bombowców w RAF. Nowe maszyny produkowane były bardziej starannie niż w trakcie wojny, dzięki czemu prezentowały znacznie większą jakość. Dodatkowo lotnictwo bombowe po wojnie nie potrzebowało aż tylu maszyn jak wcześniej, więc naturalnie preferowane były najlepsze dostępne maszyny.
Powojenna kariera Lincolnów nie była jednak zbyt długa. Maszyny wzięły udział w kilku operacjach bojowych w Kenii oraz na Malajach w latach 50.. 12 marca 1953 roku jeden Avro Lincoln został zestrzelony w bardzo nietypowych okolicznościach. Maszyna wleciała w przestrzeń powietrzną okupowanych przez Sowietów Niemiec i została przechwycona przez radzieckie MiG-i-15 i zestrzelona. Zginęła cała załoga.
W latach 60. wraz z rosnącą dostępnością samolotów odrzutowych, Lincolny były stopniowo usuwane z jednostek liniowych. Ostatnia z 604 zbudowanych maszyn została wycofana ze służby w RAF 12 marca 1963 roku. Nie był to jednak koniec historii tych maszyn.
W 1947 roku użytkownikiem Lincolnów została Argentyna. Zakupiono 30 maszyn, z których 18 było nowych, a 12 używanych. Samoloty wykorzystywano intensywnie do 1967 roku. Bombowce brały udział m.in. w atakach na siły antyrządowe w 1955 roku.
Trzecim użytkownikiem Lincolnów od końca 1946 roku była Australia. Royal Australian Air Force (RAAF) otrzymała 54 samoloty, z których większość zbudowano lub złożono z dostarczonych części w Australii. Samoloty wykorzystywano do 1961 roku. Niektóre z samolotów przeszły w trakcie eksploatacji modernizację i otrzymały nowe, mocniejsze silniki.
Na bazie Lincolna opracowano również samolot rozpoznawczy i zwalczania okrętów podwodnych Avro Shackelton oraz samolot transportowy Avro 695 Lincolnian. Kilka wycofanych z służby w RAF maszyn wykorzystywano do testów silników odrzutowych, a kilka maszyn przebudowano na samoloty transportowe z myślą o rynku cywilnym – ostatecznie tylko 3 samoloty wykorzystano w tej roli.
Większość Lincolnów zezłomowano, a do naszych czasów przetrwały 4 maszyny – dwie znajdują się w Argentynie, jedna, zmagazynowana z zamiarem odbudowy w Australii i jedna w Wielkiej Brytanii.
Podsumowanie
Avro Lincoln był ostatnim brytyjskim bombowcem strategicznym z silnikami tłokowymi. Samolot chociaż był lepszy od swojego poprzednika, Avro Lancastera, w porównaniu do maszyn amerykańskich prezentował się raczej kiepsko, zarówno pod względem osiągów jak i uzbrojenia. Mimo to był dokładnie tym czego Brytyjczycy potrzebowali – całkiem dobrym przejściowym samolotem, który miał zapełnić jednostki do czasu wprowadzenia samolotów o napędzie odrzutowym.
