Amerykańskie łodzie patrolowe PBR

Ze względu na dużą ilość rzek w Wietnamie, amerykańska armia operująca w tym kraju w trakcie wojny wietnamskiej wykorzystywała wiele jednostek pływających do patrolowania i ochrony baz morskich oraz kontrolowania ruchu na rzekach. Podstawową łodzią były PBR, czyli Patrol Boat River.

Amerykańscy żołnierze podczas wojny w Wietnamie szybko zauważyli, że liczne w tym kraju rzeki i mokradła wykorzystywane są przez oddziały północnowietnamskie do transportu ludzi i broni. Często wykorzystywali oni również rzeki do prowadzenia działań zaczepnych przeciwko Amerykanom. W związku z tym w 1965 roku podjęto decyzję o wprowadzeniu do służby lekkich i szybkich łodzi patrolowych, które miały prowadzić zarówno działania patrolowe na rzekach jak i ochraniać amerykańskie bazy znajdujące się w pobliżu rzek.

Po ogłoszeniu zamówienia na tego typu łodzie, swój projekt przygotowała firma Hatteras Yachts. Pracujący w niej Willis Slane i Jack Hargrave opracowali prototyp łodzi w zaledwie tydzień, opierając się na planach lekkich jachtów produkowanych przez firmę. Projekt zyskał akceptację wojska i został skierowany do produkcji seryjnej pod oznaczeniem PBR (Patrol Boat River) Mk I.

Jednostki tego typu miały 9,4 m długości i zanurzenie zaledwie 0,61 m. Napęd stanowiły dwa silniki diesla Detroit Diesel 6V53N o mocy 180 KM każdy, zasilające pędniki. Dzięki temu łodzie nie były wrażliwe na zaplątanie się śrub w wszechobecne w płytkich wodach rośliny. Prędkość maksymalna wynosiła 28,5 węzła. Pędniki pozwalały na szybką zmianę kierunku rejsu oraz ostre hamowanie.

Kadłuby łodzi wykonano z włókna szklanego, przez co ich masa wynosiła 8,9 tony. Uzbrojenie standardowo składało się z jednego podwójnego karabinu maszynowego Browning M2HB kalibru 12,7 mm na dziobie, pojedynczego karabinu maszynowego kalibru 12,7 mm na rufie, 2 karabinów maszynowych M60 kalibru 7,62 mm po bokach kadłuba oraz granatnika Mk 18 kalibru 40 mm. Na niektórych łodziach montowano dodatkowo moździerz kalibru 81 mm a nawet działko kalibru 20 mm. Ponadto licząca 4 żołnierzy załoga posiadała karabinki M16, broń krótką oraz granaty.

Łodzie PBR nie były opancerzone. Tylko stanowiska karabinów maszynowych kalibru 12,7 mm miały czasami ceramiczne tarcze ochronne. Przed pociskami łodzie miała chronić ich szybkość.

Zbudowano łącznie 718 łodzi w dwóch wersjach – wersja Mk II różniła się nieco większą długością i szerokością kadłuba. Weszły one do służby zarówno w ramach jednostek US Navy jak i US Army operujących w Wietnamie, zwłaszcza w ramach Task Force 116. Łodzie te spisywały się bardzo dobrze i były aktywnie wykorzystywane, często biorąc udział w niewielkich starciach na rzekach. Po zakończeniu wojny w Wietnamie jednostki, które przetrwały, zostały przeniesione do rezerwy, w której pozostały aż do lat 90. kiedy to podjęto decyzję o ich złomowaniu. W międzyczasie kilka egzemplarzy trafiło na eksport, m.in. do Brazylii, Panamy, Szwajcarii i Iraku.

Egzemplarze, których nie wycofano z Wietnamu, zostały przejęte przez lokalne oddziały i pozostawały w eksploatacji przez długie lata. Do naszych czasów oficjalnie przetrwała jedna tego typu łódź, oraz liczne repliki, wzorowane na oryginalnej konstrukcji. Jedna z takich replik została wykorzystana w odcinku specjalnym The Grand Tour pt. Seamen i była używana przez Jeremiego Clarksona. Najsłynniejszą łodzią PBR jest jednak ta, na pokładzie której toczyła się fabuła filmu Czas Apokalipsy.