Airbus A380 jest największym samolotem pasażerskim na świecie. Pod każdym względem przewyższa dotychczasowego rekordzistę, którym był Boeing 747 Jumbo Jet. Samolot ten w najgęściejszej konfiguracji może zabrać na pokład 853 pasażerów i dysponuje zasięgiem 15 700 km. Jego wnętrza bardziej przypominają samoloty pasażerskie złotej ery lotnictwa lat 30., niż współczesne samoloty rejsowe.
Geneza
Historia Airbusa A380 sięga lat 80., kiedy to firmy Airbus oraz McDonnell Douglas rozpoczęły równolegle prace projektowe nad szerokokadłubowymi samolotami pasażerskimi, które miały być konkurencją dla Boeingów 747. Aż do lat 90. powstało wiele projektów olbrzymich samolotów, ale żaden nie zdobył zainteresowania linii lotniczych.
W 1994 roku Airbus rozpoczął kolejny projekt, mający na celu zaprojektowanie dużego samolotu pasażerskiego. Początkowo samolot otrzymał oznaczenie A3XX. Rozważano wiele koncepcji, od układu dwukadłubowego (dwa kadłuby ustawione równolegle) przez standardowy kadłub z garbem podobnym do Boeinga 747.
Ostatecznie przyjęto jednak koncepcję samolotu z standardowym kadłubem ale posiadającym dwa pokłady na całej długości kadłuba dla pasażerów i trzeci pokład techniczny i do transportu ładunków. W 2000 roku projektem zainteresowały się linie Emirates, krótko później dołączyły do nich Air France, Singapore Airlines, Qantas oraz firma leasingowa ILFC.
19 grudnia 2000 roku Airbus oficjalnie uruchomił program A380, wywodzący się bezpośrednio z projektu A3XX. Szacowano, że prace nad nowym samolotem będą kosztować 12 mld dolarów. Ostatecznie koszt projektu wzrósł do 17 mld dolarów.
Największy samolot pasażerski świata
Ze względu na wielkość samolotu, w trakcie prac projektowych Airbus ściśle współpracował z zainteresowanymi liniami lotniczymi oraz firmami obsługującymi największe lotniska na świecie. Prace projektowe ukończono w 2001 roku, a 14 marca 2002 roku rozpoczął się montaż pierwszego prototypu, przeznaczonego do prób naziemnych. Prace zakończono w kwietniu 2004 roku, a w maju rozpoczęto budowę drugiego prototypu, przeznaczonego do prób w locie.
Po raz pierwszy A380 zaprezentowano publicznie 18 stycznia 2005 roku. W swój pierwszy lot Airbus A380 wzbił się 27 kwietnia 2005 roku. Trwał on 3 godziny i 54 minuty, za sterami zasiadł pilot oblatywacz Airbusa Jacques Rosay oraz czterech członków załogi, a dodatkowo na pokładzie znalazł się Claude Lelaie, wiceprezes działu lotów Airbusa.
Samolot ważył 421 ton, a zamiast foteli i wyposażenia umieszczono balast wodny i aż 22 tony urządzeń pomiarowych. Wnioski płynące z pierwszego lotu były bardzo zadowalające, w związku z czym przystąpiono do serii prób i testów trwających ponad 4000 godzin. Chociaż w trakcie prac projektowych korzystano z najnowocześniejszych dostępnych technologii oraz wykonano tysiące badań i prób, zanim tak wielki samolot mógł wejść do eksploatacji należało go bardzo dokładnie sprawdzić.
W trakcie lotów próbnych maszyna wylądowała na 50 różnych lotniskach na całym świecie, gdzie sprawdzano kompatybilność A380 z infrastrukturą lotniskową. 4 września 2006 roku A380 po raz pierwszy wykonał lot z zapełnioną kabiną, zabierając na pokład 474 pasażerów. Ich zadaniem było przetestowanie funkcjonalności kabiny. Łącznie w testach wyposażenia wzięło 1900 pracowników firmy Airbus.
Warto dodać, że 26 marca 2006 roku przeprowadzono próbną ewakuację z pokładu samolotu. Wszystkich 853 pasażerów i 20 członków załogi ewakuowano w ciągu zaledwie 78 sekund (wymagany maksymalny czas ewakuacji to 90 sekund). Co ciekawe skorzystano z 8 z 16 wyjść ewakuacyjnych, a cała próba odbyła się po ciemku.
W ramach prób wykorzystywano łącznie 5 samolotów, które wylatały 2710 godzin w trakcie 820 lotów. 12 grudnia 2006 roku Airbus A380 oficjalnie otrzymał certyfikaty zezwalające na wejście do eksploatacji. Pierwszy A380 został przekazany liniom lotniczym Singapore Airlines 15 października 2007 roku. Pierwszy lot rejsowy odbył się już 25 października. Kolejna maszyna trafiła do przewoźnika w styczniu 2008 roku. W kolejnych miesiącach rozpoczęto regularne dostawy samolotów. A380 wykorzystywane są głównie na trasach dalekodystansowych między Europą, Azją i Ameryką.
Produkcja
Do sierpnia 2017 roku firma Airbus otrzymała zamówienia na 319 samolotów, ale w kolejnych latach część linii zaczęła rezygnować z zamówionych samolotów, dlatego obecnie liczba zamówień wynosi 251 samolotów. Airbus planował produkcję tylko 8 maszyn rocznie, a w 2020 roku ogłosił, że w 2021 roku produkcja A380 dobiegnie końca.
Zbudowano ostatecznie 254 maszyny, w tym 3 samoloty testowe. Obecnie A380 latają lub latały w barwach linii lotniczych Air Austral, Air France (wycofane w 2020 roku), Asiana Airlines, British Airways, China Southern Airlines (wycofane w 2022 roku), Emirates, Etihad Airways, Korean Air, Lufthansa, Malaysia Airlines (wycofane w 2022 roku), Qantas, Qatar Airways, Singapore Airlines i Thai Airways International.
Większość linii wykorzystuje samoloty w układzie 2, lub 3-klasowym. Wyjątkiem są linie Air Austral wykorzystujące samoloty w układzie jednoklasowym, z 853 miejscami. Każdy z odbiorców ma indywidualny układ wnętrza. Koszt jednego samolotu wynosi 432,6 mln dolarów.
Samoloty nie były produkowane w jednym miejscu, poszczególne podzespoły wytwarzane były głównie w Europie, ale niektóre pochodziły z Azji i USA. We Francji produkowane były sekcje kadłuba i klap skrzydłowych oraz pylony silników. W Niemczech powstawały pozostałe sekcje kadłuba i odbywał się montaż wyposażenia kabin, w Hiszpanii produkowana była tylna część kadłuba wraz z usterzeniem poziomym a elementy skrzydeł produkowane były w Wielkiej Brytanii. Główne prace montażowe prowadzone były w zakładach Airbusa w Tuluzie. Montaż końcowy odbywał się w hali o wymiarach 500×250 metrów, mieszczącej 6 stanowisk, na których równolegle odbywał się montaż samolotów.
Do produkcji Airbusa A380 wykorzystywano około 140 ton aluminium, 35 ton kompozytów węglowych, 15 ton tytanu i 13 ton stali o wysokiej wytrzymałości. Wszystkie kable na pokładzie mają łączną długość około 500 km. Każdy samolot składa się z 4 mln części wytwarzanych przez 1500 firm z około 30 krajów.
Ze względu na wielkość samolotu, niektóre części były zbyt duże by transportować je na pokładzie samolotu Airbus A300-600 Beluga (jest to samolot transportowy wykorzystywany do przewozu podzespołów samolotów). Wykorzystywano więc barki rzeczne i statki, a niektóre podzespoły trafiały do poszczególnych fabryk drogą lądową.
Produkcja Airbusów A380
| 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | |
| Zamówienia | 78 | 0 | 34 | 10 | 10 | 24 | 33 | 9 | 4 | 32 |
| Dostarczono | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 12 | 10 | 18 |
| 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | |
| Zamówienia | 19 | 9 | 42 | 13 | 2 | 0 | -2 | 4 | -70 | 0 |
| Dostarczono | 26 | 30 | 25 | 30 | 27 | 28 | 15 | 12 | 8 | 0 |
Specyfikacja techniczna
Airbus A380 to dwupokładowy, szerokokadłubowy, czterosilnikowy samolot pasażerski dalekiego zasięgu. Samolot jest znacznie większy i nowocześniejszy od Boeinga 747, który przez lata był największym samolotem pasażerskim.
Airbus A380 może być wyposażony w 4 silniki Rolls-Royce Trent 900 lub Engine Alliance GP7000. Zużywają one średnio 1 litr paliwa na sekundę.
W zależności od odbiorcy, wnętrze kabiny podzielone jest na 3, 2 lub 1 klasę. Dodatkowo każdy pokład dysponuje własnym układem foteli. Poszczególne linie oferują swoim pasażerom inne wygody, ale ogólnie A380 dysponują szerszymi fotelami niż samoloty Boeinga oraz nieco większą przestrzenią między nogami.
Kabinę podzielono na kilkanaście sekcji dysponujących własnym systemem wentylacyjnym i klimatyzacją. Dzięki temu można dowolnie regulować temperaturę wewnątrz. Dodatkowo całe powietrze wewnątrz kabiny jest wymieniane co 2-3 minuty.
Niektóre z samolotów wyposażone w specjalne kabiny dla pasażerów posiadające własne łazienki. Samoloty linii Emirates mają na pokładzie dwa centra Spa z prysznicami, a maszyny Asiana Airlines i Qatar Airways dysponują barami i salami klubowymi dla pasażerów.
| Airbus A380 | Boeing 747-8 | |
| Data oblotu | 27 kwietnia 2005 r. | 20 marca 2011 r. |
| Rozpiętość skrzydeł | 79,8 m | 68,5 m |
| Długość | 73 m | 76,3 m |
| Szerokość kadłuba | 5,8-6,54 m | 6,1 m |
| Masa własna | 276 000 kg | 211 700 kg |
| Maksymalna masa startowa | 575 000 kg | 442 250 kg |
| Napęd | 4 silniki Rolls-Royce Trent 900 lub Engine Alliance GP7000 o ciągu 356 kN | 4 silniki General Electric GEnx-2B67 dysponujące ciągiem 296 kN |
| Prędkość przelotowa | 945 km/h | 917 km/h |
| Pułap | 13 144 m | 13 100 m |
| Zasięg | 15 200 km | 14 815 km |
| Projektowa liczba miejsc (w praktyce samoloty mają różne konfiguracje) |
525 (3 klasy) 644 (2 klasy) 853 (1 klasa) |
362 (3 klasy) 524 (2 klasy) 581 (1 klasa) |
Samolot XXI wieku
Airbus A380 uznawany jest za jeden z najlepszych samolotów pasażerskich na świecie. Wyróżnia się przede wszystkim swoimi możliwościami transportowymi. Dzięki nowoczesnej konstrukcji samoloty te miały być wykorzystywane przez długie przez linie lotnicze. Z drugiej strony, ze względu na swoje rozmiary, samoloty te od początku nie były bardzo popularne, a ich produkcja była znacznie mniejsza niż w przypadku maszyn często znacznie mniejszych. Głównym powodem były koszty eksploatacji tak olbrzymich samolotów oraz brak możliwości korzystania z wielu lotnisk, które nie dysponują odpowiednią infrastrukturą naziemną.
W 2017 roku wraz z pojawieniem się nowych wersji wielu mniejszych maszyn, liczba zamówionych Airbusów A380 zaczęła spadać, a kolejne linie zaczęły rezygnować nie tylko z nowych maszyn, ale również i wykorzystywanych już samolotów. Pierwszą linią, która po 10 latach eksploatacji zdecydowała się na wycofanie A380 były Singapore Airlines. Do 2018 roku linie wycofały jeszcze 4 maszyny, a pozostałe miały zostać przebudowane.
Wraz z wycofaniem z eksploatacji Boeingów 747, los Airbusa A380 zaczął wyglądać równie kiepsko. Duże koszty eksploatacji sprawiały, że maszyny te wypadają gorzej od mniejszych i nowszych maszyn, projektowanych w bardziej ekonomiczny sposób. W 2021 produkcja A380 dobiegła końca, a pozostałe maszyny zapewne z czasem będą wycofywane z eksploatacji. Pandemia COVID 19 sprawiła, że A380 zaczęto wycofywać z eksploatacji na większą skalę, a szanse na wznowienie produkcji całkowicie zniknęły.
