Aerosanie Tupolew A-3

Opracowane w latach 60. w ZSRR aerosanie Tupolew A-3 powstały z myślą o obsłudze ruchu pasażerskie, dostawach poczty i zapasów oraz działaniach ratowniczych w trudno dostępnych terenach, zwłaszcza Syberii. Powstało ponad 800 takich pojazdów.

Rozwijający się w latach 50. radziecki przemysł potrzebował coraz większych ilości surowców, które często znajdowały się w rejonach do których dostęp był bardzo utrudniony. W związku z tym, zwłaszcza na Syberii zaczęły powstawać nowe miasta i osady. O ile transport dużych ilości towarów organizowano zwykle drogą morską lub koleją, tak pojawił się problem transportu mniejszych ładunków, takich jak np. poczta.

W związku z tym na początku lat 60. w zakładach Tupolewa rozpoczęto prace nad pojazdem, który miał być wykorzystywany do transportu poczty, niewielkich ładunków lub kilku pasażerów w bardzo trudnym terenie. Pojazd musiał być zdolny do poruszania się po śniegu, lodzie, bagnach oraz wodzie. Ze względu na bardzo niskie temperatury panujące na Syberii, dodatkowo pojazd musiał być bardzo wytrzymały. Jedynym sposobem na spełnienie wszystkich wymogów było opracowanie aerosani.

Tak rozpoczęto prace nad Tupolewem A-3. Pojazd miał 5,18 m długości i masę 807 kg. Napęd stanowił pięciocylindrowy silnik M-11 o mocy 100 KM, zamieniony z czasem na mocniejszy silnik AI-14R o mocy 260 KM, napędzający śmigło pchające, umieszczone za kabiną. Silnik zapewniał prędkość 120 km/h na śniegu lub 65 km/h na wodzie. Cały pojazd wykonano z aluminium, aby zmniejszyć jego wagę, co pozwoliło na zmniejszenie nacisku na grunt.  Wewnątrz znajdowało się miejsce dla 5 osób lub jednej osoby i 650 kg ładunku i 300 litrów wody.

System sterowania składa się z kierownicy sterującej dwoma sterami umieszczonymi za śmigłem. Aby zahamować, kierownicę należy pociągnąć do siebie, aby stery ustawiły się równolegle ograniczając przepływ powietrza. Dodatkowo pojazd wyposażono w specjalnie ukształtowane dno kadłuba, które zapobiegało niekontrolowanym zmianom kierunku poruszania się pojazdu po lodzie lub śniegu. Dzięki swojej konstrukcji, podczas poruszania się po lądzie nos pojazdu unosił się, co dodatkowo zmniejszało nacisk na grunt.

Od 1964 roku do lat 80. powstało ponad 800 Tupolewów A-3, z których większość wykorzystywana była do zadań transportowych na Syberii. Kilka pojazdów trafiło do wojska, a niektóre używano w Europie Wschodniej, głównie do zadań ratowniczych i patrolowych. Co ciekawe do naszych czasów przetrwało prawdopodobnie tylko kilka egzemplarzy, z czego jeden w USA, dwa na Węgrzech oraz kilka w Rosji.