Konstrukcja

F-35 to jednosilnikowy, jednomiejscowy myśliwiec wielozadaniowy, o układzie aerodynamicznym zbliżonym do F-22 Raptor, czy F-15 Eagle: wloty powietrza po bokach przedniej części kadłuba, trapezowe skrzydła i podwójne usterzenie pionowe. Wersja B posiada za kabiną dodatkowy wentylator nośny, podczas normalnego lotu zakryty, otwierany na czas startu i lądowania. Pokładowa wersja C, ze względu na wymaganą niższą prędkość lądowania na lotniskowcach ma zwiększoną rozpiętość i powierzchnię skrzydeł.

F-35C CF-6 Lightning II podczas pierwszego lotu
F-35C CF-6 Lightning II podczas pierwszego lotu

Samolot zbudowano z wykorzystaniem technologii stealth, a więc obniżonej wykrywalności za pomocą radaru. Charakterystyczne dla F-35 jest zapewnienie pilotowi maksymalnej ilości informacji z czujników samolotu, między innymi za pomocą hełmu z wbudowanym wyświetlaczem, na którym można wyświetlać obraz z umieszczonych wokół samolotu pracujących w podczerwieni kamer systemu DAS, dzięki czemu pilot ma zapewnione 360 stopni widoczności, tak samo w dzień jak i w nocy.  Wykrywanie celów zapewnia nowoczesny radar AN/APG-81, a nowy system komunikacyjny umożliwia wymianę danych pomiędzy samolotami, co także otwiera nowe możliwości taktyczne. Przewaga informacyjna jaką daje łączenie informacji z wielu czujników i wielu platform jest nieoceniona i może dramatycznie zmienić pole walki.

https://www.youtube.com/watch?v=xRbQXL1oMqY

Samolot potrafi rozwijać przez krótki czas prędkość naddźwiękową bez użycia dopalacza (supercruise) a maksymalna prędkość z użyciem dopalacza to 1,6 Macha (blisko 2000 km/h). Zasięg wynosi od 1600 km w wersji B, 2200 km w wersji A do 2600  km w wersji C, przy czym  może być zwiększony przez dodatkowe, podwieszane zbiorniki paliwa. Gabarytowo samolot jest nieco większy od F-16 – wersje A i B mają 10,67 m rozpiętości, wersja C 13,1 m, a długość wszystkich F-35 to 15,6 m. Ciężar samolotu jest jednak w porównaniu z F-16 znacznie większy, ponieważ puste F-35 ważą od 13 do 14,5 tony wobec 8 ton w przypadku F-16, a maksymalna waga startowa potrafi wynosić ponad 30 ton, czyli aż o 10 ton więcej, głównie dzięki większemu zapasowi paliwa, ale też większemu udźwigowi uzbrojenia na zewnętrznych podwieszeniach.

F-35A AF-6 Lightning II podczas 185 lotu
F-35A AF-6 Lightning II podczas 185 lotu

Uzbrojenie samolotu w wersji A stanowi zabudowane czterolufowe działko GAU-12 kalibru 25 mm z zapasem 182 sztuk amunicji. F-35 B i C nie mają stałego działka, mogą jednak przenosić pod kadłubem zasobnik z działkiem i zapasem 220 sztuk amunicji. Pozostałe uzbrojenie może być przenoszone w 2 komorach uzbrojenia w kadłubie i na podwieszeniach podskrzydłowych. Do każdej z komór można załadować pojedynczą bombę, 2 pociski AIM-120 AMRAAM, lub jedną bombę i jeden pocisk. Nie jest to imponujący zestaw , gdyż nawet mimo dużego udźwigu, obecnie F-35 zabiera po prostu mało jednostek uzbrojenia. 3 węzły podskrzydłowe umożliwiają podwieszenie większej ilości uzbrojenia lub zbiorników paliwa, jednak samolot traci wtedy część charakterystyk stealth.

F-35 Lightning II
F-35 Lightning II

W skład przenoszonego uzbrojenia wchodzą pociski powietrze-powietrze AIM-9 Sidewinder, AIM-120 AMRAAM, wkrótce także europejskie AIM-132 ASRAAM oraz wachlarz uzbrojenia powietrze-ziemia, głównie bomb kierowanych oraz pociski AGM-65 Maverick różnych wersji. Możliwe będzie również przenoszenie małogabarytowych bomb GBU-39 i GBU-53, których będzie można zabrać nawet 4 w jednej komorze bombowej, co znacznie zwiększy zdolność samolotu do atakowania wielu celów. Trwają także próby z pociskiem przeciwokrętowym/manewrującym NSM, a docelowo samoloty będą mogły przenosić bomby atomowe B-61.

Eksploatacja

Opracowanie seryjnego F-35 było czasochłonne, ponieważ X-35 był tylko demonstratorem technologii – nie miał praktycznie żadnego wyposażenia, oprócz niezbędnego do latania, nie miał możliwości przenoszenia uzbrojenia, a wiele elementów wyposażenia było żywcem wzięte z innych samolotów, podczas gdy dla wersji bojowej trzeba je było zaprojektować od nowa. Produkcję pierwszego F-35 rozpoczęto 10 listopada 2003, a 7 lipca 2006 po raz pierwszy zaprezentowano go publicznie, przy okazji nadając mu nazwę Lighting II (Błyskawica), która nawiązywała zarówno do amerykańskiego myśliwca z czasów drugiej wojny P-38, jak i brytyjskiego myśliwca z okresu zimnej wojny, co miało przypominać o tym, że samolot jest wspólnym dziełem.

F-35 Lightning II
F-35 Lightning II

15 grudnia 2006 roku dokonano oblotu pierwszego F-35 i rozpoczęto intensywny okres prób w locie. Wersja B, z  systemem Lift Fan, po raz pierwszy wzniosła się w powietrze 11 czerwca 2008 roku, a C dokonała tego 6 czerwca 2010 roku. W 2011 roku rozpoczęto produkcję seryjną na małą skalę i dostawy samolotów dla wojska, oraz przeprowadzono pierwsze próby F-35 na znajdującym się na morzu okręcie.

Od samego początku Lockheed napotykał co rusz znaczne przeszkody, które opóźniały realizację programu. Gotowość operacyjna, zaplanowana na 2010 rok dla wszystkich wersji samolotu została osiągnięta dopiero w 2015 roku w Marines, 2016 roku w USAF, a  marynarka i RAF planują ją na 2018 rok.  Na chwilę obecną, w użytkowaniu znajduje się około 200 samolotów. Większość w Stanach Zjednoczonych, a poza USA zostały póki co wprowadzone we Włoszech i Izraelu.

F-35 Lightning II
F-35 Lightning II

Mimo szerokich planów eksportu Lightninga, do państw zainteresowanych zakupem dołączyły tylko Japonia i Korea Południowa, natomiast wielu odbiorców znacznie zmniejszyło zamówienia – z planowanych początkowo  około 6000  egzemplarzy, zamówienia spadły szybko do 4500, a obecnie zamówionych jest około 3000 F-35. Problemy techniczne i zmniejszenie zamówień spowodowały znaczne zwiększenie jednostkowej ceny samolotu.  Wielka Brytania po perturbacjach związanych z budową drugiego lotniskowca zrezygnowała z zamówienia 80 samolotów i prawdopodobnie na jego pokładzie będzie stacjonować grupa lotnicza złożona z mniejszej ilości samolotów uzupełnionych dronami Taranis. Kanada wciąż się waha nad wyborem F-35, biorąc pod uwagę także inne konstrukcje, a tymczasowo kupuje 18 F/A-18E/F Super Hornet.

F-35 Lightning II
F-35 Lightning II

F-35 póki co nie miały okazji sprawdzić się w prawdziwej walce, ale dwukrotnie wzięły udział w ćwiczeniach Red Flag w latach 2016 i 2017. Okazało się w nich, że samoloty wspierane przez Lightningi osiągają dzięki większej ilości informacji znacznie lepsze rezultaty w walce. F-35 potrafiły zdobyć z własnych lub innych czujników informacje o sytuacji i położeniu celów a następnie przekazać je do towarzyszących maszyn. Potrafiły też skutecznie zakłócać stacje radiolokacyjne, samemu będąc wykrywanymi z mniejszej odległości niż inne maszyny.

Wspieraj SmartAge.pl na Patronite
1 2 3
Udostępnij.