W początkowej fazie II wojny światowej, znajdująca się dosłownie na drugim końcu świata Australia musiała sama zadbać o swoje siły zbrojne, ponieważ brytyjski przemysł skupiony był wówczas na uzupełnianiu start ponoszonych na europejskich frontach. W krótkim czasie w Australii opracowano wówczas kilka ciekawych pojazdów bojowych oraz samolotów, m.in. myśliwce CAC Boomerang.
Geneza
Ze względu na swoje oddalenie od regionów zagrożonych działaniami wojennymi, Australia w okresie przedwojennym utrzymywała skromne siły zbrojne. Gdy sytuacja w Europie, oraz w Azji zaczęła się zaogniać, władze Australii podjęły decyzję o rozbudowie krajowego przemysłu zbrojeniowego. Zakładano, że w razie potrzeby, podejmie on licencyjną produkcję sprzętu wojskowego pochodzącego z Wielkiej Brytanii lub USA.
Jednym z utworzonych wówczas przedsiębiorstw była firma Commonwealth Aircraft Corporation (CAC) – oficjalnie powołana do życia 17 października 1936 roku. Jednym z pierwszych zrealizowanych przez te zakłady projektów był samolot szkolny CAC Wirraway, będący rozwinięciem amerykańskich samolotów treningowych North American NA-16. Maszyna ta była jednak typowym samolotem szkolnym, nie przystosowanym do prowadzenia działań bojowych.
Wraz z wybuchem wojny w Europie, Australia zgodnie z oczekiwaniami Wielkiej Brytanii wysłała na stary kontynent znaczną część swoich sił zbrojnych, w tym wszystkie nowoczesne jednostki lotnicze, wyposażone głównie w samoloty produkcji amerykańskiej. W Australii pozostały jedynie jednostki wyposażone w niezbyt już nowoczesne myśliwce F2A Buffalo.
Gdy 7 grudnia 1941 roku Japonia zaatakowała Stany Zjednoczone oraz pozostałe państwa alianckie, Australia znalazła się na pierwszej linii frontu na Pacyfiku. Słabo wyposażone siły zbrojne nie były jednak w stanie obronić Australii i okolicznych wysp. W związku z tym podjęto decyzję o szybkim zakupie uzbrojenia, zwłaszcza czołgów i samolotów bojowych w Wielkiej Brytanii lub USA. Niestety zarówno Brytyjczycy jak i Amerykanie nie byli w stanie dostarczyć Australii żadnego uzbrojenia, ponieważ cała produkcja skupiona była na rozbudowie własnych sił zbrojnych i uzupełnianiu strat.
Osamotniona Australia musiała radzić sobie sama. Nie mając możliwości pozyskania sprzętu z innych krajów, ani rozpoczęcia produkcji licencyjnej nowoczesnego uzbrojenia, zdecydowano się na opracowanie potrzebnych czołgów i samolotów we własnym zakresie. Zakłady CAC otrzymały wówczas zlecenie opracowania samoloty myśliwskiego.
CAC Boomerang
Wstępne prace nad samolotem rozpoczęto pod koniec 1941 roku pod kierownictwem Freda Davida, a oficjalne zamówienie wpłynęło 18 lutego 1942 roku. Od początku zakładano, że nowy myśliwiec będzie wykorzystywał komponenty maszyn produkowanych już w Australii. Kadłub oparto na konstrukcji CAC Wirraway, natomiast jako jednostkę napędową wybrano silnik Pratt & Whitney R-1820 Twin Wasp produkowany dla wytwarzanych w Australii na licencji bombowców Bristol Beaufort.
Prototyp myśliwca ukończono wyjątkowo szybko, ponieważ jego oblot miał miejsce już 29 maja 1942 roku – za sterami zasiadł pilot oblatywacz Ken Frewin. Pierwsze próby wykazały, że maszyna ma dobre właściwości pilotażowe, jest zwrotna, odpowiednio uzbrojona oraz opancerzona. Wadą były jednak słabe osiągi, ponieważ silnik R-1820 zapewniał prędkość około 490 km/h, czyli o około 150 km/h mniej niż większość ówczesnych myśliwców. Mimo to podjęto decyzję o wprowadzeniu maszyny do eksploatacji.
Myśliwiec miał 7,7 m długości i 11 m rozpiętości skrzydeł, oraz ważył 3492 kg. Napęd stanowił silnik Pratt & Whitney R-1930 Twin Wasp o mocy 1200 KM, zapewniający prędkość maksymalną 490 km/h i zasięg 1500 km. Uzbrojenie składało się z dwóch działek kalibru 20 mm oraz czterech karabinów maszynowych kalibru 7,62 mm.
Do czerwca 1943 roku wyprodukowano 105 samolotów oznaczonych jako CAC CA-12 Boomerang. W tym samym czasie RAAF (Royal Australian Air Force) nie czuła już aż tak silnej potrzeby pozyskiwania maszyn rodzimej konstrukcji, ponieważ zaczęto realizować dostawy samolotów z USA i Wielkiej Brytanii. Mimo to produkcję Boomeranga kontynuowano, ponieważ samolot chociaż nie spisywał się jako myśliwiec (według dostępnych danych CA-12 nie zaliczyły żadnego zestrzelenia), był znakomitą maszyna szturmową.
Produkcję Boomerangów kontynuowano do 1945 roku. Kolejne produkowane maszyny różniły się od siebie licznymi szczegółami, ponieważ regularnie je modernizowano. W 1943 roku opracowano wariant CA-13, dysponujący ulepszoną konstrukcją (wyprodukowano 95 maszyn), oraz CA-14 wyposażony w mocniejszy silnik Wright Cyclone R-2600 o mocy 1700 KM. Powstał jednak tylko jeden prototyp tej wersji. Ostatnią produkowaną seryjnie wersją był CA-19, będący maszyną rozpoznawczą – powstało 49 egzemplarzy.
W trakcie służby Boomerangi okazały się udanymi maszynami szturmowymi, które wykorzystywano głównie w roli samolotów bezpośredniego wsparcia. Jako myśliwce, CA-12/13 okazały się jednak zbyt wolne aby nawiązać walkę z japońskimi myśliwcami. Warto dodać, że pod koniec 1942 roku rozpoczęto prace nad nowym australijskim myśliwcem oznaczonym ostatecznie jako CAC CA-15 Kangaroo, jednak nigdy nie wprowadzono go do eksploatacji. Po wojnie wszystkie Boomerangi szybko wycofano z eksploatacji. Do naszych czasów przetrwało 7 maszyn, w tym kilka zdolnych do lotu, oraz jedna replika – Boomerang A46-139.
Boomerang A46-139
Bardzo częstym gościem na pokazach lotniczych w Europie jest Boomerang o numerze NX32CS/A46-139. Maszyna ta jest repliką zbudowaną z części kilku Boomerangów. Nadano jej numer konstrukcyjny 962, należący wcześniej do maszyny A46-193/QE-A, która należała do 4. Eskadry RAAF. Samolot oblatano 20 lipca 1991 roku, a następnie przetransportowano ją do Europy. Oficjalnie maszyna ma amerykański numer rejestracyjny, ale stacjonuje w Europie.
